IVANGELI ELALOTSHWA

NGUJOHANE

UbuNkulunkulu lobuntu lomsebenzi kaJesu Kristu

1Ekuqalenia wayekhona uLizwib, njalo uLizwi wayeloNkulunkuluc, njalo uLizwi wayenguNkulunkulud.

2 Yena lo wayeloNkulunkulu ekuqaleni.

3 Zonke izinto zenziwa ngaye, njalo ngaphandle kwakhe kakulalutho lolulodwa olwenziwayo lolo olwenziweyoe.

4 Impilo yayikuyef, njalo impilo yayiyikukhanya kwabantug,

5 lokukhanya kukhanyah emnyamenii, kodwa ubumnyama kabukwemukelangaj.

6 Kwavela umuntu ethunywe nguNkulunkuluk, obizo lakhe linguJohanel;

7 yena lo wezela ubufakazi, ukuze afakaze ngokukhanya, ukuze bonke bakholwe ngayem.

8 Yena wayengayisikho ukukhanya, kodwa ukuze afakaze ngokukhanyan.

9 Kwakuyikukhanya okuqothoo, okukhanyisa wonke umuntu oza emhlabenip.

10 Wayekhona emhlabeni, njalo umhlaba wenziwa ngayeq, kodwa umhlaba kawumazanga.

11 Weza kokwakher, kodwa abakhe kabamemukelangas.

12 Kodwa bonke abamemukelayo, wabapha amandla1 okuthi babet ngabantwana bakaNkulunkulu, labo abakholwa ebizweni lakhe;

13 abazalwa kungeyisikho ngegazi, langentando yenyamau, langentando yendoda, kodwa nguNkulunkuluv.

14 ULizwiw wasesiba yinyamax, wahlala phakathi kwethuy, njalo sabona inkazimulo yakhez, inkazimulo injengeyozelwe yedwa kaYisea, egcweleb umusa leqinisoc.

15 UJohane wafakaza ngayed, wamemeza wathi: Nguye lo ebengisitsho ngaye ukuthie: Lowo ozayo emva kwamif uphambi kwamig; ngoba wayekhonah kuqala kulamii.

16 Lekugcwaleni kwakhe thina semukele sonke, futhi umusa ngomusaj;

17 ngoba umlayo wanikwa ngoMozisik, umusal leqiniso kweza ngoJesu Kristum.

18 Kakhon owake wabona uNkulunkuluo; iNdodana ezelwe yodwap, esesifubeniq sikaYiser, yiyo emvezileyos.

Ubufakazi bukaJohane

19 Njalo lobu yibufakazi bukaJohanet, mhla amaJuda ethuma abapristi lamaLevi bevela eJerusalema ukuze bambuze ukuthi: Wena ungubaniu?

20 Wasevuma, kaphikanga; futhi wavuma wathi: Kangisuye uKristu minav.

21 Bambuza futhi bathi: Kuyini pho? Wena unguElija yiniw? Wasesithi: Kangisuye. Wena ungulowomProfethi yinix? Wasephendula wathi: Hatshi.

22 Basebesithi kuye: Ungubani? Ukuze sibaphe impendulo abasithumileyo; uthini ngawe?

23 Wathi: Mina ngiyilizwi lomemezayo enkangalay: Lungisani indlela yeNkosi, njengoba uIsaya umprofethi watshoz.

24 Lalabo ababethunyiwe babevela kubaFarisia.

25 Basebembuza, bathi kuye: Ubhabhathizelani phob, uba wena ungeyisuye uKristu, loElija, lalowomProfethic?

26 UJohane wabaphendula, wathi: Mina ngibhabhathiza ngamanzid; kodwa phakathi kwenue kumi, lina elingamaziyof;

27 nguye ozayo emva kwami, ophambi kwamig, engingafanele mina ukuthukulula umchilo wamanyathela akheh.

28 Lezizinto zenzeka eBethabarai ngaphetsheya kweJodani, lapho uJohane ayebhabhathiza khonaj.

29 Kusisa uJohane wabona uJesu esiza kuye, wathi: Khangelani iWundlu likaNkulunkuluk, elisusa lithwale isono somhlabal.

30 Nguye lo mina ebengilitshela ngaye ukuthi: Emva kwami kuza indoda, eyayikhona phambi kwamim, ngoba yayikhona kuqala kulamin.

31 Lami bengingamazi; kodwa ukuze abonakaliswe kuIsrayelio, ngalokho mina ngizile ngibhabhathiza ngamanzip.

32 UJohane wasefakazaq, esithi: Ngibonile uMoya esehla ezulwini njengejuba, wahlala phezu kwakher.

33 Lami bengingamazi; kodwa owangithumayo ukubhabhathiza ngamanzi, yena wathi kimi: Lowo ozabona uMoya esehlela phezu kwakhe ahlale kuye, nguye obhabhathiza ngoMoya oNgcweles.

34 Mina ngibonile, ngafakazat ukuthi lo uyiNdodana kaNkulunkuluu.

Abafundi bokuqala

35 Kusisa futhi uJohane wayemi, lababili kubafundi bakhe;

36 wasekhangela uJesu ehambahambav, wathi: Khangelani iWundlu likaNkulunkuluw.

37 Abafundi ababili bamuzwa ekhuluma, basebemlandela uJesu.

38 Kwathi uJesu enyemukula ebabona belandela, wathi kibo: Lidinganix? Basebesithi kuye: Rabi*, (okuyikuthi ngokuphendulelwa, Mfundisi) uhlala ngaphiy?

39 Wathi kibo: Wozani libone. Beza babona lapho ayehlala khona; bahlala laye ngalolosuku; kwakungaba lihola letshumi*.

40 UAndreya umfowabo kaSimoni Petroz wayengomunye wababili ababekuzwe ngoJohane bamlandela.

41 Yena wathola kuqala umfowabo uqobo uSimonia, wathi kuye: Simtholile uMesiya2, okuphendulelwa ngokuthi, uKristub.

42 Wasemletha kuJesu. UJesu esemkhangele wathic: Wena unguSimoni indodana kaJonad; uzathiwa nguKefasi, okuphendulelwa ngokuthi uPetroe.

43 Kusisaf uJesu wayefuna ukusuka aye eGalilig, wathola uFiliphu, wathi kuye: Ngilandela.

44 UFiliphu-keh wayengoweBhethisayidai, emzini wakibo kaAndreya loPetro.

45 UFiliphu wathola uNathaniyelij, wathi kuye: Simtholile lowo abhala ngaye uMozisi emlaywenik labaprofethil, uJesu weNazaretham, indodana kaJosefan.

46 UNathaniyeli wasesithi kuye: Kambe kungavela okuhle eNazarethao? UFiliphu wathi kuye: Woza ubone.

47 UJesu wabona uNathaniyeli esiza kuye, wathi ngaye: Khangelani umIsrayeli uqobop, okungekho nkohliso kuyeq.

48 UNathaniyeli wathi kuye: Ungazela ngaphi? UJesu waphendula wathi kuye: UFiliphu engakakubizi, ungaphansi komkhiwa, ngakubona.

49 UNathaniyeli waphendula wathi kuye: Rabir, wena uyiNdodana kaNkulunkulus, wena uyiNkosi kaIsrayelit.

50 UJesu waphendula wathi kuye: Uyakholwa ngoba ngithe kuwe, bengikubona ungaphansi komkhiwau. Uzabona izinto ezinkulu kulalezi.

51 Wasesithi kuye: Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Kusukela khathesiv lizabona izulu livulekilew, lengilosi zikaNkulunkulu zisenyuka zisehlax phezu kweNdodana yomuntuy.

Isimangaliso sokuqala sikaJesu

2Kwathi ngosuku lwesithathu kwaba khona umtshadoa eKana yeGalilib; lonina kaJesu wayekhona lapho;

2 njalo uJesu laye wayenxusiwe labafundi bakhec emtshadwenid.

3 Kwathi iwayini selisweleka, unina kaJesu wathi kuye: Kabalalo iwayini.

4 UJesu wathi kuye: Mamae, ngilani lawef? Ihola lami kalikafikig.

5 Unina wathi kuzinceku: Yenzani loba yikuphi azalitshela khona.

6 Kwakukhona lapho imbiza zamanzi ezamatshe zimiswe njengokokuhlambulula kwamaJudah, inye ingena amaphoco amabili kumbe amathathui.

7 UJesu wathi kuzo: Gcwalisani imbiza zamanzi ngamanzi. Zasezizigcwalisa zathi kliki.

8 Wasesithi kuzo: Khanini khathesi, lise kumphathi wokudla. Zasezikusa.

9 Umphathi wokudlaj esizwa amanzi asebe liwayinik, engazi ukuthi livela ngaphi (kodwa inceku ezaziwakhile amanzi zazisazi), umphathi wokudla wabiza umyeni,

10 wasesithi kuye: Wonke umuntu uletha iwayini elimnandi kuqala, kuthi lapho sebenathile kakhulul, abeseletha elibi; wena ugcinile iwayini elimnandi kwaze kwaba khathesi.

11 Lokho kuyikuqala kwezibonakaliso uJesu akwenza eKana yeGalilim wabonakalisa inkazimulo yakhen; labafundi bakhe bakholwa kuye.

Abathengisi ethempelini

12 Emva kwalokho wehlela eKapenawumeo, yena, lonina, labafowabop, labafundi bakhe; njalo bahlala khona kungeyisikho okwensuku ezinengi.

13 Iphasika lamaJuda laselisondeleq, uJesu wasesenyukela eJerusalemar.

14 Wafica ethempelini labo abathengisa inkabi lezimvu lamajuba, labantshintshi bemali behlezis.

15 Esenze isiswepu sezintambot wabaxotsha bonke ethempelini, izimvu kanye lenkabi; wachitha imali yabantshintshisayo, wagenqula amatafula;

16 wasesithi kwabathengisa amajuba: Susani lezizinto lapha; lingayenzi indlu kaBaba indlu yokuthengiselau.

17 Abafundi bakhe basebekhumbula ukuthi kulotshiwe ukuthi: Ukutshisekela indlu yakho kungidlilev.

18 Ngakho amaJuda aphendula athi kuyew: Usitshengisa isibonakaliso bani, sokuthi wenze lezizintox?

19 UJesu waphendula wathi kuwo: Dilizaniy lelithempeliz, njalo ngensuku ezintathu ngizalivusaa.

20 AmaJuda asesithib: Okweminyaka engamatshumi amane lesithupha lelithempeli lakhiwa, wena-ke uzalivusa ngensuku ezintathu yini?

21 Kodwa yena wayekhuluma ngethempeli lomzimba wakhec.

22 Ngakho, kwathi esevukile kwabafileyo, abafundi bakhe bakhumbula ukuthi wayekutshilo lokhu kubod; bakholwa umbhalo, lelizwi ayelitshilo uJesue.

23 Njalo kwathi eseJerusalema ngephasika, emkhosini, abanengi bakholwa ebizweni lakhe, bebona izibonakaliso zakhe azenzayof;

24 kodwa uJesu ngokwakhe kazinikelanga yena kubo, ngoba yena wayebazi bonke,

25 langenxa yokuthi wayengasweli ukuthi loba ngubani afakaze ngomuntu; ngoba yena wayekwazi okusemuntwinig.

UJesu ukhuluma loNikodima

3Kwakukhona-ke umuntu wakubaFarisi, nguNikodima ibizo lakhea, isikhulu samaJudab;

2 lo weza kuJesuc ebusukud, wathi kuye: Rabi*e, siyazi ukuthi ungumfundisi ovela kuNkulunkulu; ngoba kakho ongenza lezizibonakaliso ozenzayo wenaf, uba uNkulunkulu engelayeg.

3 UJesu waphendula wathi kuye: Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kuwe: Ngaphandle kokuthi umuntu azalweh ngokutsha1i, angewubone umbuso kaNkulunkulu.

4 UNikodima wathi kuye: Umuntu angazalwa njani esemdala? Angangena yini ngokwesibili esiswini sikanina azalwej?

5 UJesu waphendula wathi: Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kuwe: Uba umuntu engazalwanga ngamanzikl langoMoyam, angengene embusweni kaNkulunkulu.

6 Lokho okuzelwe yinyama kuyinyama; lalokho okuzelwe nguMoya kungumoyan.

7 Ungamangali ukuthi ngithe kuwe: Kufanele ukuthi lizalwe ngokutsha2o.

8 Umoya uphephethela lapho othanda khona, uyawuzwa umdumo wawo, kodwa kawazi lapho ovela khona lalapho oya khona; unjalo wonke ozelwe nguMoyap.

9 UNikodima waphendula wathi kuye: Lezizinto zingenzeka njaniq?

10 UJesu waphendula wathi kuye: Wena ungumfundisi wakoIsrayeli, kodwa kawuzazi lezizinto yinir?

11 Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kuwe: Sikhuluma esikwaziyo, sifakaze esikubonileyos; kodwa kalibemukeli ubufakazi bethut.

12 Nxa ngilitshelile izinto zomhlaba njalo lingakholwa, lizakholwa njani, uba ngilitshela izinto zezulwini?

13 Njalo kakho owake wenyukela ezulwiniu, ngaphandle kowehla ezulwini, iNdodana yomuntuv esezulwiniw.

14 Futhi njengoba uMozisi waphakamisa inyoka enkangalax, ngokunjalo iNdodana yomuntuy imele ukuphakanyiswaz;

15 ukuze wonke okholwa kuyo angabhubhia, kodwa abe lempilo elaphakadeb.

16 Ngoba uNkulunkulu wawuthanda umhlaba ngokunjaloc, ngakho wanikad iNdodana yakhe ezelwe yodwae, ukuze wonke okholwa kuyo angabhubhi, kodwa abe lempilo elaphakadef.

17 Ngoba uNkulunkulu kayithumanga iNdodana yakhe emhlabenig ukuthi iwulahle umhlabah, kodwa ukuze umhlaba usindiswe ngayoi.

18 Okholwa kiyo kalahlwaj; kodwa ongakholwayo uselahliwek, ngoba engakholwanga ebizweni leNdodana kaNkulunkulu ezelwe yodwal.

19 Ukulahlwa kuyilokhu, ukuthi ukukhanya kufikile emhlabenim, kodwa abantu bathanda ubumnyaman kulokukhanyao; ngoba imisebenzi yabo yayimibip.

20 Ngoba wonkeq owenza okubi uzonda ukukhanya, njalo kezi ekukhanyenir, ukuze imisebenzi yakhe ingasolwas3.

21 Kodwa owenza iqiniso uyeza ekukhanyeni, ukuze imisebenzi yakhe ibonakale, ukuthi yenziwe kuNkulunkulut.

Ubufakazi bokucina bukaJohane

22 Emva kwalezizinto uJesu weza elizweni leJudiyau labafundi bakhev; njalo wahlala khona kanye labo njalo wabhabhathizaw.

23 UJohane laye wayebhabhathiza eEnonix eduze leSalimay, ngoba kwakulamanzi amanengi khona; njalo babesiza bebhabhathizwaz.

24 Ngoba uJohane wayengakaphoselwa entolongwenia.

25 Kwasekusiba khona ukuphikisana phakathi kwabafundi bakaJohane lamaJuda ngokuhlambululab.

26 Basebesiza kuJohane bathi kuye: Rabic, lowo owawulaye ngaphetsheya kweJodanid, owamfakazelayoe, khangela yena uyabhabhathiza, njalo bayeza kuye bonke.

27 UJohane waphendula wathi: Umuntu angemukele4 uluthof, ngaphandle kokuthi alunikwe luvela ezulwinig.

28 Lina ngokwenu liyangifakazela ukuthi ngathi: Kangisuye uKristu minah, kodwa ukuthi ngithunyiwe ngaphambi kwakhei.

29 Olomakoti ungumyenij; kodwa umngane womyeni, omiyo emuzwak, uthokoza ngentokozol ngelizwi lomyenim; ngakho lintokozo yami isiphelele.

30 Umele ukukhula yena, kodwa mina nginciphen.

Ovela ezulwini

31 Ovelao phezulup uphezu kwakho konkeq. Ovela emhlabeni, ungowomhlaba, njalo ukhuluma okomhlabar; ovelas ezulwinit uphezu kwakho konkeu.

32 Lalokho akubonileyov lakuzwileyow, ufakaza khona; kodwa kakho owemukela ubufakazi bakhex.

33 Owemukele ubufakazi bakhe uphawuliley ukuthi uNkulunkulu uqinisilez.

34 Ngoba lowo uNkulunkulu amthumileyo, ukhuluma amazwi kaNkulunkulua; ngoba uNkulunkulu umnika uMoya kungeyisikho ngesilinganisob.

35 UYise uyayithanda iNdodanac, njalo unikele izinto zonke esandleni sayod.

36 Yena okholwa eNdodaneni ulempilo elaphakade; kodwa yena ongakholwayo eNdodaneni, kayikubona impilo, kodwa ulaka lukaNkulunkulu luhlezi phezu kwakhee.

UJesu ukhuluma lowesifazana weSamariya

4Kwathi-ke iNkosi isisazi ukuthi abaFarisi sebezwile ukuthi uJesu wenza wabhabhathiza abafundi abanengi kuloJohanea,

2 lanxa uJesu ngokwakhe wayengabhabhathizi, kodwa abafundi bakheb,

3 wasuka eJudiyac, wasuka waya futhi eGalilid.

4 Kodwa kwakumelee ukuthi adabule eSamariyaf.

5 Wafika-ke emzini weSamariya okuthiwa yiSikarig, eduze lesiqinti uJakobe asinika indodana yakhe uJosefah;

6 lomthombo kaJakobe wawulapho. Ngakho uJesu ekhathele ngohamboi wahlala ngokunjalo emthonjenij. Kwakungaba lihola lesithupha*k.

7 Kwafika owesifazana evela eSamariya ukuzakukha amanzi; uJesu wathi kuye: Nginathisa

8 (ngoba abafundi bakhe babehambile baya emzini, ukuze bathenge ukudlal).

9 Ngakho owesifazana umSamariya wathi kuye: Kungani wena ungumJuda ucela ukunatha kimi, owesifazana ongumSamariya? Ngoba amaJuda awalabudlelwano lamaSamariyam.

10 UJesu waphendula wathi kuye: Aluba ubusazi isipho sikaNkulunkulu, lokuthi ungubani othi kuwe: Nginathisa; ubuzacela kuye, njalo ubezakunika amanzi aphilayon.

11 Owesifazana wathi kuye: Nkosi, kawulalutho lokukha, lomgodi uyatshona; uwathethe ngaphi pho amanzi aphilayo?

12 Wena umkhulu yini kulobaba wethu uJakobe, owasinika umgodi, wanatha kuwo yena, labantwana bakhe, lemihlambi yakhe?

13 UJesu waphendula wathi kuye: Wonke onatha lamanzi, uzakoma futhi;

14 kodwa loba ngubani onatha amanzi mina engizamnika wona, kasoze ome kuze kube laphakadeo; kodwa amanzi engizamnika wona azakuba ngumthombo wamanzi phakathi kwakhe ogobhozela empilweni elaphakadep.

15 Owesifazana wathi kuye: Nkosi, ngipha lawomanzi, ukuze ngingomi, ngingabe ngiseza lapha ukukhaq.

16 UJesu wathi kuye: Hamba, ubize umkakho, uze laphar.

17 Owesifazana waphendula wathi: Kangilandoda. UJesu wathi kuye: Utsho kuhle ukuthi: Kangilandoda;

18 ngoba usuke waba lamadoda amahlanu, le olayo khathesi kayisiyo indoda yakho; lokhu ukutsho uqinisile.

19 Owesifazana wathi kuye: Nkosi, ngiyabona ukuthi wena ungumprofethis.

20 Obaba bethu babekhonza kulintabat; kodwa lina lithi iseJerusalema indawo lapho okufanele umuntu akhonze khonau.

21 UJesu wathi kuye: Mama, kholwa kimi, ukuthi ihola liyezav, lapho elizakhonza uBabaw kungeyisikho kulintaba, kumbe eJerusalemax.

22 Lina likhonza elingakwaziyoy; thina sikhonza esikwaziyo; ngoba usindiso luvela kumaJudaz.

23 Kodwa ihola liyeza njalo seliyiloa, lapho abakhonzi abaqotho bazakhonza uBaba ngomoyab langeqinisoc; ngoba-ke uBaba udinga abanjalo abamkhonzayod.

24 UNkulunkulu unguMoyae; lalabo abamkhonzayo, bafanele ukukhonza ngomoyaf langeqinisog.

25 Owesifazana wathi kuye: Ngiyazi ukuthi uMesiya uyeza okuthiwa nguKristuh; nxa lo esefikilei, uzasitshela konkej.

26 UJesu wathi kuye: Mina nginguye, okhuluma lawek.

27 Kwathi ngalesosikhathi bafika abafundi bakhe, bamangala ukuthi wayekhuluma lowesifazana; kodwa kakho owathi: Udingani? Kumbe: Ukhulumani laye?

28 Ngakho owesifazana wasetshiya inkonxa yakhe, wasesuka waya emzini, wathi ebantwini:

29 Wozani, libone umuntu, ongitshele konke engakwenzayol; kambe kayisuye yini uKristu lom?

30 Ngakho baphuma emzini, beza kuye.

31 Kusenjalo abafundi bamncenga besithi: Rabi*n, dlanao.

32 Kodwa wathi kubo: Mina ngilokudla engikudlayo lina elingakwaziyo.

33 Basebekhulumisana abafundi besithi: Kambe ukhona omlethele ukudlap?

34 UJesu wathi kubo: Ukudla kwamiq kuyikuthi ngenze intando yongithumileyor, lokuthi ngiqede umsebenzi wakhes.

35 Kalitsho yini ukuthi: Kuseselenyanga ezine ukuthi kufike ukuvuna? Khangelani, ngithi kini: Phakamisani amehlo enut, libone amasimuu, ngoba asehle emhlophe elungele isivunov.

36 Njalo ovunayo wemukela umvuzow, njalo abuthe isithelo empilweni elaphakade; ukuze bobabili ohlanyelayox lovunayo bathokoze bendawonyey.

37 Ngoba kulokhu ilizwi liqinisile elokuthi: Omunye ngohlanyelayo, lomunye ngovunayoz.

38 Mina ngalithuma ukuvunaa lokho elingakusebenzelanga;b abanye basebenzile, lina-ke selingenile emsebenzini waboc.

39 Njalo amaSamariya amanengi akulowomuzi akholwa kuye ngenxa yelizwi lowesifazanad, elafakaza lisithi: Ungitshele konke engikwenzileyoe.

40 Kwathi esefikile kuye amaSamariya, amncenga ukuthi ahlale lawof; wasehlala khona insuku ezimbilig.

41 Abanengi bengezelelwa bakholwa ngenxa yelizwi lakhe.

42 Basebesithi kowesifazana: Kasisakholwa ngenxa yokutsho kwakho; ngoba sesizizwele thina, siyazi ukuthi oqotho lo unguMsindisi womhlaba, uKristuh.

Ukusiliswa kwendodana yenduna eKapenawume

43 Kwathi emva kwensuku ezimbili wasuka laphoi, waya eGalilij;

44 ngoba uJesu ngokwakhe wafakaza ukuthi umprofethi kaladumo elizweni lakibok.

45 Wathi esefikile eGalili, amaGalili amemukelal, ebonile konke akwenzayo eJerusalema emkhosinim; ngoba lawo ayeyile emkhosinin.

46 UJesu wafika-ke futhi eKana yeGalilio, lapho enza khona amanzi aba liwayinip. Kwakukhona othile owesikhosini, ondodana yakhe yayigula eKapenawumeq.

47 Esezwile ukuthi uJesu usefikile eGalili evela eJudiyar, waya kuye, wamncenga ukuthi ehle, asilise indodana yakhes, ngoba yayisizaphela.

48 Ngakho uJesu wathi kuye: Ngaphandle kokuthit libone izibonakalisou lezimangalisov, kalisoze likholwe.

49 Owesikhosini wathi kuye: Nkosi, yehlaw engakafi umntanamix.

50 UJesu wathi kuye: Hamba; indodana yakho iyaphila. Umuntu wasekholwa ilizwi uJesu alikhuluma laye, wasuka wahamba.

51 Kwathi esesehlay, inceku zakhe zamhlangabeza, zabika zathi: Umntanakho uyaphila.

52 Wasezibuza ihola aqale ngalo ukuba ngcono. Zasezisithi kuye: Izolo ngehola lesikhombisa uqhuqho lumyekelez.

53 Ngakho uyise wazi ukuthi kwakungalelohola uJesu athi ngalo kuye: Indodana yakho iyaphila; wasekholwa yena lendlu yakhe yonke.

54 UJesu waphinda wakwenza lokhu kwaba yisibonakaliso sesibilia, efikile eGalili evela eJudiyab.

UJesu usilisa isigulane eBethesda

5Emva kwalezizinto kwaba khona umkhosi wamaJudaa; uJesu wasesenyukela eJerusalemab.

2 Kwakukhona-ke lapho eJerusalema eduze lesango lezimvu ichibi, elithiwa ngesiHebheru iBethesda, lilamakhulusi amahlanuc.

3 Kwakulele kuwo ixuku elikhulu labagulayo, eleziphofu, eleziqhuli, elabatshwabheneyod, belindele ukuzanyanzanyiswa kwamanzi.

4 Ngoba ingilosi yayisehlela echibini ngezikhathi ezithilee, izamazamise amanzi; kuthi lowo ongene kuqala emva kokuzanyazanyiswa kwamanzi, asiliswe, loba yisiphi isifo ebesimbambile.

5 Njalo kwakukhona lapho umuntu othile owayelesifo okweminyaka engamatshumi amathathu leyisificaminwembili.

6 Kwathi uJesu embona elele, esazi ukuthi ulesikhathi eside enjalo, wathi kuye: Uyafuna ukuthi uphile yini?

7 Ogulayo wamphendula wathi: Nkosi, kangilamuntu wokungifaka echibini, nxa amanzi ezanyazanyiswa; kuthi nxa ngizayo mina, kwehle omunye phambi kwami.

8 UJesu wathi kuye: Sukuma, uthathe icansi lakho, uhambef.

9 Lowomuntu wahle waphila, wathatha icansi lakhe wahamba.

Njalo kwakulisabatha mhlalokhog.

10 Ngakho amaJuda athi kosilisiweyo: Kulisabathah; ngakho kawuvunyelwa ukuthwala icansii.

11 Wawaphendula wathi: Ongiphilisileyo, yena uthe kimi: Thatha icansi lakho uhambe.

12 Ngakho ambuza: Ngubani umuntu othe kuwe: Thatha icansi lakho uhambe?

13 Kodwa osilisiweyo wayengamazi ukuthi ungubani; ngoba uJesu wayesesithele, ngoba kukhona ixuku kuleyondawo.

14 Emva kwalezizinto uJesu wamfica ethempelini, wasesithi kuye: Khangela usuphilile; ungabe usona futhij, hlezi kwehle kuwe okunye okukhulu kulalokhuk.

15 Umuntu wasuka, watshela amaJuda ukuthi nguJesu owayemenze waphilal.

16 Njalo ngenxa yalokhu amaJuda amzingela uJesum, asedinga ukumbulalan, ngoba wenza lezizinto ngesabathao.

17 Kodwa uJesu wawaphendula wathip: UBaba uyasebenza kuze kube lamuhlaq, lami ngiyasebenzar.

18 Ngenxa yalokhu-ke amaJudas adinga kakhulu ukumbulalat, ngoba wayengephulanga isabatha kuphelau, kodwa wabuya wathi uNkulunkuluv unguYise wakhew, ezenza olingana loNkulunkulux.

UJesu uyiNdodana kaNkulunkulu

19 UJesu wasephendula wathi kuboy: Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: INdodana ingenze lutho ngokwayo, ngaphandle kwalokho ebona uYise ekwenza; ngoba loba yini yena ayenzayo, leNdodana iyenza lezizinto ngokunjaloz.

20 Ngoba uYise uyayithanda iNdodana, uyayitshengisa konke akwenzayo yenaa; njalo uzayitshengisa imisebenzi emikhulu kulale, ukuze lina limangaleb.

21 Ngoba njengalokhu uYise evusa abafileyo abaphilisec, kunjalo-ke leNdodana iyabaphilisa labo ethandad ukubaphilisa.

22 Ngoba loYise kahluleli muntu, kodwa unike iNdodana konkee ukwahlulelaf;

23 ukuze bonke badumise iNdodana, njengalokhu bedumisa uYiseg. Ongayidumisiyo iNdodana, kamdumisi uYise oyithumileyoh.

24 Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Olizwayo ilizwi lami, akholwe kuye ongithumileyo, ulempilo elaphakade; njalo kangeni ekulahlwenii, kodwa usedlule ekufeni waya empilwenij.

25 Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Ihola liyeza, njalo selikhonak, lapho abafileyo bezalizwal ilizwi leNdodana kaNkulunkulu, lalabo abalizwileyo bazaphilam.

26 Ngoba njengoba uYise elempilo ngokwakhe, kunjalo uyinikile layo iNdodana ukuthi ibe lempilo ngokwayon;

27 njalo uyiphileo amandlap lawokwahlulelaq, ngoba iyiNdodana yomuntur.

28 Lingamangali ngalokhus; ngoba ihola liyeza, lapho bonke abasemangcwabeni bazalizwa ilizwi layot,

29 babesebephumau, labo abenzev okulungileyow, ekuvukeni kwempilo; lalabo abenze okubi, ekuvukeni kokulahlwaxy.

Abafakazi bakaJesu

30 Mina ngingenze lutho ngokwamiz; njengokuzwa kwami, ngiyahlulela; njalo ukwahlulela kwami kulungile; ngoba kangidingi intando yamia, kodwa intando kaBaba ongithumileyob.

31 Aluba ngizifakazela mina, ubufakazi bami abusiloqinisoc.

32 Ukhona omunye ongifakazelayo minad, njalo ngiyazi ukuthi ubufakazi abufakaza ngami buliqinisoe.

33 Lina lathumela kuJohanef, walifakazela iqinisog.

34 Kodwa mina kangibemukeli ubufakazi obuvela emuntwini, kodwa ngitsho lezizinto ukuze lina lisindisweh.

35 Yena wayeyisibanei esivuthayoj lesikhanyayok, lani lavuma ukuthokoza okwesikhatshana ekukhanyeni kwakhel.

36 Kodwa mina ngilobufakazi obukhulu kulobukaJohanem; ngoba imisebenzin uBaba anginike yona ukuze ngiyiqede, yonale imisebenzi mina engiyenzayoo, iyangifakazela ukuthi uBaba ungithumilep.

37 Laye uBaba ongithumileyoq, yena ungifakazeler. Kalikaze lilizwe ilizwi lakhe laninis, lesimo sakhe kalikaze lisibonet,

38 njalo kalilalizwi lakhe elihlala phakathi kwenu, ngoba amthumileyo yena, lowo lina kalimkholwau.

39 Hlolani imibhalo, ngoba lina licabanga ukuthi lilempilo elaphakade kiyov, njalo yiyo engifakazelayow;

40 kodwa kalivumi ukuza kimi, ukuze libe lempilox.

41 Angemukeli udumo ebantwiniy;

42 kodwa ngiyalazi linaz, ukuthi kalilalo uthando lukaNkulunkulu phakathi kwenua.

43 Mina ngizile ebizweni likaBaba, kodwa kalingemukelib; uba omunye esiza ngelakhe ibizo, lizamemukela yenac.

44 Lingakholwa njani lina, nxa lisemukela udumo omunye komunyed, kodwa lingaludingi udumo oluvela kuNkulunkulue oyedwaf?

45 Lingacabangi ukuthi mina ngizalimangalela kuBabag; ukhona olimangalelayo, uMozisih, elithemba kuye linai.

46 Ngoba uba belikholwa uMozisi, belizakholwa mina; ngoba yena wabhala ngamij.

47 Kodwa uba lingakholwa imibhalo yakhek, lizakholwa njani amazwi amil?

UJesu usuthisa amadoda azinkulungwane ezinhlanu

6Emva kwalezizinto uJesu wasuka wayaa ngaphetsheya kolwandle lweGalilib, lweTiberiyasic.

2 Laselimlandela ixuku elikhulu, ngoba babebone izibonakaliso zakhe azenza kulabo abagulayod.

3 UJesu wasesenyukela entabenie, wahlala phansi khona labafundi bakhef.

4 Iphasika, umkhosi wamaJuda, laselisondeleg.

5 Kwathi uJesu ephakamisa amehlo, wasebona ixuku elikhulu lisiza kuyeh, wathi kuFiliphui: Sizathenga ngaphi izinkwa, ukuze laba badle?

6 Njalo watsho lokhu emhlola, ngoba yena wayekwazi azakwenzaj.

7 UFiliphu wamphendula wathi: Izinkwa zabodenariyo* abangamakhulu amabili zingebanele, ukuthi wonke ngamunye wabo azuze ingcosanak.

8 Omunye wabafundi bakhe, uAndreya umfowabo kaSimoni Petrol, wathi kuye:

9 Kukhona umfanyana lapha, olezinkwa ezinhlanu zebhali* lenhlanzana ezimbilim; kodwa ziyini kwabanengi kangaka?

10 Kodwa uJesu wathi: Hlalisani abantu phansi. Kwakukhona utshani obunengi kuleyondawon. Ngakho amadoda ahlala phansi inani lawo lalingaba zinkulungwane ezinhlanuo.

11 UJesu wasezithatha izinkwa, esebongile wazinika abafundip, labafundi kulabo ababehlezi phansi; ngokunjalo lenhlanzana ngangokufuna kwaboq.

12 Bathi sebesuthi, wathi kubafundi bakhe: Buthani imvuthu eziseleyo, ukuze kungachitheki lutho.

13 Basebebutha, bagcwalisa izitsha ezilitshumi lambili ngemvuthu zezinkwa ezinhlanu zebhali, ezasalayo kulabo abadlayor.

14 Kwathi lababantu bebona isimangaliso asenzileyo uJesu, bathi: Ngeqiniso lo nguye umProfethis omele ukuza emhlabenit.

15 Kwathi uJesu esazi ukuthi bazakuza bambambe ngamandlau, ukumbeka abe yinkosiv, wamonyukela futhi entabeni yena eyedwaw.

UJesu uhamba phezu kolwandle

16 Sekuhlwile, abafundi bakhe behlela elwandle,

17 sebengenile emkhunjinix, beza ngaphetsheya kolwandle ukuya eKapenawumey. Kwasekumnyama, uJesu wayengafikanga kubo.

18 Lwaseluvuka ulwandle ngoba umoya olamandla wawuvunguza.

19 Sebegwedlile amastadiyu* angaba ngamatshumi amabili lanhlanuz kumbe amatshumi amathathua, babona uJesu ehamba phezu kolwandle, esondela emkhunjini; basebesethuka.

20 Kodwa wathi kubo: Yimi, lingesabi.

21 Basebevuma ukumemukela emkhunjini; njalo wahle wafika umkhumbi elizweni ababesiya kilob.

Abantu bacela isibonakaliso kuJesu. Isinkwa sempilo

22 Kusisa ixuku elalimi ngaphetsheya kolwandlec, libona ukuthi kwakungela lamunye umkolo laphod ngaphandle kwalowo ababengene kuwo abafundi bakhe, lokuthi uJesu wayengangenanga emkolweni labafundi bakhee, kodwa abafundi bakhe babehambe bodwa,

23 kodwa imikolo evela eTiberiyasif yafika eduze lendawo lapho ababedle khona isinkwa, emva kokuthi iNkosi isibongileg;

24 ngakho ixuku selibonile ukuthi uJesu wayengekho lapho loba abafundi bakhe, bangena labo emikhunjini, bafika eKapenawumeh, bedinga uJesu.

25 Bathi sebemtholile ngaphetsheya kolwandlei, bathi kuye: Rabi*j, ufike nini lapha?

26 UJesu wabaphendula wathi: Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Liyangidinga, kungeyisikho ukuthi labona izibonakaliso, kodwa ngoba ladla izinkwa lasutha.

27 Lingasebenzeli ukudla okuphelayok, kodwa ukudla okuhlala kuze kube yimpilo elaphakadel, ezalinika khona iNdodana yomuntum; ngoba yena uNkulunkulu uYisen umphawulileo.

28 Basebesithi kuye: Sizakwenzani, ukuze senze imisebenzi kaNkulunkulup?

29 UJesu waphendula wathi kubo: Lo ngumsebenzi kaNkulunkuluq, ukuze likholwe kulowo yena amthumileyor.

30 Ngakho bathi kuye: Pho wena wenza isibonakaliso bani, ukuze sibone sikholwe kuwe? Usebenzanis?

31 Obaba bethu badla imana enkangalat, njengokulotshiweyo ukuthi: Wabanika isinkwa esivela ezulwini ukuthi badleu.

32 UJesu wasesithi kubo: Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: UMozisi kalinikanga isinkwa esivela ezulwini; kodwa uBaba ulinika isinkwa soqobo esivela ezulwini.

33 Ngoba isinkwa sikaNkulunkulu singuye owehla evela ezulwini esinika impilo emhlabeniv.

34 Basebesithi kuye: Nkosi, sinike lesosinkwa njalonjalow.

35 UJesu wasesithi kubo: Minax ngiyisinkwa sempiloy; lowo oza kimi, kasoze alambe; lalowo okholwa kimi, kasoze ome lakanyez.

36 Kodwa ngithe kini: Lani lingibonile, kodwa kalikholwaa.

37 Bonke uBaba anginika bona bazakuza kimib; lozayo kimi angisoze ngimxotshele phandlec.

38 Ngoba ngehlile ezulwinid, hatshi ukuthi ngenze intando yamie, kodwa intando yalowo ongithumileyof.

39 Lalokhu kuyintando kaBaba ongithumileyo, ukuze konke anginike khonag, ngingalahlekelwa lutho kikhoh, kodwa ngikuvuse ngosuku lokucinai.

40 Lalokhu kuyintando yongithumileyo, ukuthi wonke obona iNdodanaj njalo akholwe kuyok, abe lempilo elaphakade, njalo mina ngizamvusa ngosuku lokucinal.

41 Ngalokho amaJuda akhonona ngayem, ngoba wathi: Mina ngiyisinkwa esehla sivela ezulwinin.

42 Athi-ke: Lo kayisuye yini uJesu indodana kaJosefao, uyise lonina thina esibaziyo? Pho yena utsho njani, ukuthi: Ngehle ngivela ezulwinip?

43 UJesu wasephendula wathi kuwo: Lingakhononi phakathi kwenu.

44 Kakho ongeza kimi, ngaphandle kokuthi uBaba ongithumileyo amdonseq, njalo mina ngizamvusa ngosuku lokucinar.

45 Kulotshiwe kubaprofethis ukuthi: Njalo bonke bazafundiswa nguNkulunkulut. Ngakho wonke ozwileyo ngoBaba wafunda, uyeza kimiu.

46 Kayisikho ukuthi ukhona obone uBabav, ngaphandle kwakhew ovela kuNkulunkulux, yena umbonile uBaba.

47 Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Okholwayo kimi, ulempilo elaphakadey.

48 Mina ngiyisinkwa sempiloz.

49 Oyihlo badla imana enkangala, futhi bafaa;

50 lesi yisinkwa esehla sivela ezulwinib, ukuze umuntu adle okwaso angafic.

51 Mina ngiyisinkwa esiphilayod, esehla sivela ezulwinie; uba umuntu esidla lesisinkwa, uzaphila ephakadenif. Njalo lesinkwa mina engizasinika, siyinyama yamig, mina engizayinikela impilo yomhlabah.

52 AmaJudai asephikisana esithij: Lo angasinika njani inyama yakhe siyidlek?

53 Ngakho uJesu wathi kuwo: Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Ngaphandle kokuthi lidle inyama yeNdodana yomuntul linathe igazi layo, kalilampilo phakathi kwenumn.

54 Odla inyama yami anathe igazi lami, ulempilo elaphakadeo, njalo mina ngizamvusa ngosuku lokucinap.

55 Ngoba inyama yami iyikudla oqotho, legazi lami lingokunathwayo oqotho.

56 Odla inyama yami anathe igazi lami, uhlala kimi, lami kuyeq.

57 Njengalokhu uBaba ophilayo engithumile, lami ngiphila ngoBabar; ngakho ongidlayo, laye uzaphila ngamis.

58 Lesi yisinkwat esehla sivela ezulwiniu; akunjengaboyihlo abadla imana, sebafav; odla lesisinkwa, uzaphila okulaphakadew.

59 Watsho lezizinto esinagogeni efundisa eKapenawumex.

Abafundi abathandabuzayo

60 Kwathi abanengi kubafundi bakhe besizwa bathiy: Lilukhuni lelilizwiz; ngubani ongalizwaa?

61 Kodwa uJesu esazi phakathi kwakhe ukuthi abafundi bakhe bayasola ngalokhub, wathi kubo: Lokhu kuyalikhuba yinic?

62 Pho, lizathini uba libona iNdodana yomuntud isenyukela laphoe eyayikhona kuqalaf?

63 KunguMoya ophilisayo, inyama kayisizi luthog; amazwi mina engiwakhuluma kinih, angumoya njalo ayimpiloi.

64 Kodwa bakhona abanye kini abangakholwayoj. Ngoba uJesu wayekwazi kusukela ekuqalenik, ukuthi ngobani abangakholwayol, lokuthi ngubani ozamnikelam.

65 Wasesithi: Kungenxa yalokhu ngithe kini: Kakho ongeza kimi, ngaphandle kokuthi ekunikwe nguBaban.

Isivumo sokholo sikaPetro

66 Kusukela lapho abanengi babafundi bakhe babuyela emuva, kababe besahamba layeo.

67 UJesu wasesithi kwabalitshumi lambili: Lani lithanda ukuzihambela yinip?

68 USimoni Petro wasemphendula wathi: Nkosi, sizakuya kubaniq? Amazwi empilo elaphakade akuwer,

69 njalo thina siyakholwa, sesisazi ukuthi wena unguKristu iNdodanas kaNkulunkulu ophilayot.

70 UJesu wabaphendula wathi: Mina kangilikhethanga yiniu lina abalitshumi lambiliv, kodwa omunye wenu ungudiyabholaw?

71 Wayekhuluma ngoJudasi Iskariyothi kaSimonix; ngoba nguye owayezamnikela, engomunye wabalitshumi lambiliy.

UJesu wenyukela eJerusalema ngomkhosi wamadumba

7Njalo emva kwalezizinto uJesu wabhoda eGalili; ngoba wayengathandi ukubhoda eJudiyaa, ngenxab yokuthi amaJuda ayedinga ukumbulalac.

2 Wawusondele umkhosi wamaJuda wokwakha amadumbad.

3 Ngakho abafowabo bathi kuye: Suka lapha, uye eJudiyae, ukuze labafundi bakho babone imisebenzi oyenzayof.

4 Ngoba kakho owenza ulutho ensitha, kodwa yena ngokwakhe edinga ukuba sobala. Uba uzenza lezizinto, ziveze wena emhlabenig.

5 Ngoba labafowaboh babengakholwa kuyei.

6 Ngakho uJesu wathi kubo: Isikhathi sami kasikafiki, kodwa esenu isikhathi sihlala silungilej.

7 Ungelizonde umhlaba lina; kodwa uyangizonda, ngoba mina ngifakaza ngawok, ukuthi imisebenzi yawo mibil.

8 Yenyukelani lina emkhosini lo; mina angikenyukeli kulumkhosim, ngoba isikhathi sami kasikagcwalisekino.

9 Esetshilo lezizinto kubo, wahlala eGalili.

10 Kodwa sebenyukilep abafowaboq, laye wasesenyukela emkhosini, kungeyisikho obala, kodwa kungathi kusensitha.

11 AmaJudar asemdinga emkhosinis, athi: Ungaphi yena?

12 Kwakukhona ukukhonona okukhulu ngaye phakathi kwamaxukut; abanye bathi: Ulungileu. Kodwa abanye bathi: Hatshi, kodwa uyaliduhisa ixukuv.

13 Loba kunjalo kwakungekho muntu owakhuluma obala ngaye ngokwesabaw amaJudax.

Imfundiso ngoKristu

14 Kuthe sekuphakathi komkhosi, uJesu wenyukelay ethempelini, wafundisaz.

15 AmaJudaa asemangala athib: Lo uyazi njani imibhalo, engafundanga?

16 UJesu wawaphendula wathi: Imfundiso yami kayisiyo eyami kodwa ngeyalowo ongithumileyoc.

17 Uba umuntu ethanda ukwenza intando yakhe, uzakwazi ngemfundiso, ukuthi ivela kuNkulunkulu, kumbe ngizikhulumela mina ngokwamid.

18 Ozikhulumela ngokwakhe, uzidingela udumo lwakhee; kodwa odinga udumo lwalowo omthumileyo, lowo uqinisile, njalo kakukho ukungalungi kuyef.

19 Kalinikanga yini uMozisi umlayog, kanti kakho kini ogcina umlayoh? Lidingelani ukungibulalai?

20 Ixuku laphendula lathi: Uledimonij; ngubani odinga ukukubulalak?

21 UJesu waphendula wathi kubo: Ngenze umsebenzi owodwa, njalo lonke liyamangalal.

22 Ngakho uMozisi walinika ukusoka (kungeyisikho ukuthi kwavela kuMozisim, kodwa kubobaban), njalo liyamsoka umuntu langesabathao.

23 Uba ngesabatha umuntu esemukela ukusoka, ukuze kungephulwa umlayo kaMozisip, lingithukuthelelaq ngoba ngaphilisa umuntu ngokupheleleyo ngesabatha yinir?

24 Lingahluleli ngokubona, kodwa yahlulelani ukwahlulela okuqondileyos.

25 Abanye kwabeJerusalema basebesithi: Lo kayisuye yini abadinga ukumbulalat?

26 Kodwa khangela ukhuluma obala, kodwa kabatsho lutho kuye. Kungaba yikuthi ababusi sebesazi oqotho ukuthi lo unguKristu uqobo yiniu?

27 Kodwav lo siyazi lapho avela khonaw; kodwa uKristu nxa efika, kakho ozakwazi lapho avela khonax.

28 Ngakho uJesu efundisa ethempelini wamemezay wathiz: Lami liyangazi, liyakwazi lalapho engivela khonaa; njalo kangizizelanga ngokwamib, kodwa ongithumileyo uqinisilec, elingamaziyo linad.

29 Kodwa ngiyamazi minae, ngoba ngivela kuyef, njalo yena ungithumileg.

30 Ngakho badinga ukumbambah, kodwa kakubanga khona owabeka isandla phezu kwakhei, ngoba ihola lakhe lalingakafikijk.

31 Kodwa abanengi bexuku bakholwa kuyel, bathi: Nxa uKristu esefikilem, uzakwenza yini izibonakaliso ezinengi kulalezi azenzileyo lon?

32 AbaFarisi bezwa ixuku likhonona lezizinto ngaye; abapristi abakhulu labaFarisi basebethuma abancedisi ukuze bambambeo.

33 UJesu wasesithi kubo: Ngiselani okwesikhatshanap, besengihamba ngiye kongithumileyoq.

34 Lizangidinga, lingangitholirs, lalapho mina engikhonat, lina lingeze lezau.

35 Ngakho amaJuda akhulumisana athi: Uzakuya ngaphi lo ukuthi thina singayikumtholav? Kayikuya yini kwabahlakazekileyo bamaGriki, afundise amaGrikiw?

36 Yilizwi bani leli alitshoyo elokuthi: Lizangidinga, aliyikungithola; lelokuthi: Lapho engikhona mina, lina lingeze lezax?

Amanzi okuphila

37 Kwathi ngosuku lokucina olukhulu lomkhosiy uJesu wema wamemezaz, esithi: Uba ekhona owomileyo, keze kimi anathea.

38 Okholwa kimi, njengokutsho kombhalob, kuzageleza kuphuma esiswini sakhec imifula yamanzi aphilayod.

39 Lalokhu wakutshoe ngoMoya ababezamemukela abakholwa kuyef; ngoba uMoya oNgcweleg wayengakafikih, lokhu uJesui wayengakadunyiswaj.

40 Ngakho abanengi bexuku besizwa lelilizwi bathi: Oqotho lo ungulowomProfethik.

41 Abanye bathi: Lo unguKristul. Kodwa abanye bathi: Kambe uKristu uzavela eGalilim?

42 Kawutsho yini umbhalo ukuthi uKristu uzavela enzalweni kaDavidan, leBhethelehemao, emzaneni lapho uDavida ayekhonap?

43 Ngakho kwaba khona ukwehlukana ngaye phakathi kwexukuq.

44 Abanye babo bafuna ukumbambar, kodwa kakubanga khona owambeka izandlas.

Abancedisi badinga ukumbamba uJesu

45 Khona abancedisi baya kubapristi abakhulu lakubaFarisit; bona basebesithi kubo: Kungani lingamlethangau?

46 Abancedisi baphendula bathiv: Kakuzange kukhulume umuntu kanje, njengalumuntuw.

47 AbaFarisi basebebaphendula bathi: Lani seliduhisiwe yinix?

48 Ukhona yiniy kubabusi kumbe kubaFarisi okholwe kuyez?

49 Kodwa lelixuku elingawaziyo umlayo liqalekisiwe.

50 UNikodimaa, lowo oweza kuye ebusuku, owayengomunye wabob, wathi kubo:

51 Kanti umlayo wakithi uyamgweba umuntuc, ngaphandle kokuthi umuzwe kuqalad ukwazi akwenzayo?

52 Baphendula bathi kuye: Kanti lawe ungoweGalili? Hlolisisa ubone ukuthi kakuvukanga umprofethi eGalilie.

53 Ngulowo lalowo wasesuka waya ekhaya.

8Kodwa uJesu waya entabeni yeMihlwathia.

Owesifazana obanjwe ephinga

2 Kwathi ekuseni kakhulu wabuya wezab ethempelinicd, isizwe sonke sasesisiza kuye; wasehlala phansi wabafundisae.

3 Ababhali labaFarisi basebeletha kuye owesifazana owayebanjwe efeba, bammisa phakathi,

4 bathi kuye: Mfundisi, lo owesifazana ubanjwe eseqotsheni lokuphinga;

5 lemlayweni uMozisif wasilaya ukuthi abanje bakhandwe ngamatsheg; ngakho wena uthini?

6 Kodwa batsho lokhu bemlingah, ukuze bazuze okokummangalela ngakhoi. Kodwa uJesu ekhothamela phansi, wabhala emhlabathini ngomunwej, wenza angathi kabezwa.

7 Kwathi bephikelela ukumbuza, walulama wathi kubok: Ongelasono phakathi kwenul, kaqale ukumjikijela ngelitshem.

8 Wasebuya ekhothamela phansi wabhala emhlabathinin.

9 Kodwa bona, bekuzwa, balahlwao yisazela sabop, baphuma ngamunye ngamunye kuqala komdala kwaze kwaba kowokucinaq; uJesu wasesala yedwa, lowesifazana emi phakathi.

10 UJesu waseselulama, engaboni muntu ngaphandle kowesifazanar, wathi kuye: Mama, bangaphi labo abakumangalelayo? Kakho okulahlayo yini?

11 Wasesithi: Kakho, Nkosi. UJesu wasesithi kuye: Lami kangikulahlis; hamba ungabe usona futhit.

Ukukhanya komhlaba

12 Ngakho uJesu wakhuluma labo futhi wathi: Mina ngiyikukhanya komhlabau; ongilandelayo, kasoze ahambe emnyameni, kodwa uzakuba lokukhanya kwempilov.

13 Ngakho abaFarisi bathi kuye: Wena uyazifakazela; ubufakazi bakho kabulaqiniso.

14 UJesu waphendula wathi kubo: Lanxa ngizifakazela minaw, buqinisile ubufakazi bamix; ngoba ngiyazi ukuthi ngivela ngaphiyz, lokuthi ngiya ngaphia; kodwa lina kalazi ukuthi ngivela ngaphi, lokuthi ngiya ngaphib.

15 Lina lahlulela ngokwenyamac; kodwa mina kangahluleli muntud.

16 Kodwa uba lami ngisahlulela, ukwahlulela kwami kuqinisilee; ngoba kangingedwa, kodwa yimi loBaba ongithumileyof.

17 Njalo emlayweni wenu kulotshiwe ukuthi ubufakazi babantu ababili bungobuqinisileyog.

18 Mina ngingozifakazelayo, loBaba ongithumileyo ufakaza ngamih.

19 Ngakho bathi kuye: Ungaphi uYihlo? UJesu waphendula wathi: Kalingazi mina, loba uBabai. Uba belingazi mina, laye uBaba belizamazij.

20 UJesu wakhuluma la amazwi endlini yomnikelok, efundisa ethempelinil; futhi kakho owambambayom, ngoba ihola lakhe lalingakafikino.

UJesu ulaya amaJuda ngesikhathi esesabekayo esizayo

21 Ngakho uJesu wathi kubo futhi: Ngiyahamba mina, njalo lizangidingap, njalo lizafela esonweni senuq; lapho engiya khona mina, lingeze leza linars.

22 Ngakho amaJuda athit: Uzazibulala yini? Ngoba uthi: Lapho engiya khona mina, lingeze leza khona linau.

23 Wasesithi kuwo: Lina livela phansiv, mina ngivela phezuluw; lina lingabomhlaba loxy, mina kangisuye owalumhlabaz.

24 Ngakho ngithe kini, lizafela ezonweni zenua; ngoba uba lingakholwab ukuthi nginguye, lizafela ezonweni zenuc.

25 Ngakho athi kuye: Wena ungubani? UJesu wasesithi kuwo: Lokho engalitshela khona futhi ekuqalenid.

26 Ngilezinto ezinengi engilokuzikhuluma ngani lokwahlulela ngazo; kodwa ongithumileyo uqinisilee, lezinto engizizwe kuye lezi ngizikhuluma emhlabenif.

27 Kawaqedisisanga ukuthi ukhuluma lawo ngoYiseg.

28 Ngakho uJesu wathi kuwo: Nxa seliyiphakamisile iNdodana yomuntuh, khona lizakwazi ukuthi nginguyei, njalo kangizenzeli lutho ngokwamij, kodwa ngikhuluma lezizinto njengalokhu uBaba engifundisilek;

29 njalo yena ongithumileyo ulamil; uBaba kangitshiyanga ngedwam, ngoba mina ngihlala ngisenza lezizinto ezimthokozisayo yenan.

UJesu uphendulana lamaJuda ngoAbrahama

30 Esakhuluma lezizinto abanengi bakholwa kuyeo.

31 Ngakho uJesu wathi kumaJuda akholwe kuye: Uba lina lihlala elizwini lamip, lingabafundi bami oqothoq;

32 lizalazi iqinisor, leqiniso lizalikhululas.

33 Amphendula athi: Siyinzalo kaAbrahama, kasizanga sibe yizigqili zamuntut; wena utsho njani ukuthi: Lizakuba ngabakhululekileyou?

34 UJesu wawaphendula wathi: Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Wonke owenza isono uyisigqili sesonov.

35 Njalo isigqili kasihlali phakade ekhayaw; indodana ihlala phakadex.

36 Ngakho uba iNdodanay ilikhulula, lizakuba ngabakhululekileyo oqothoz.

37 Ngiyazi ukuthi liyinzaloa kaAbrahamab; kodwa lidinga ukungibulala, ngoba ilizwi lami kalilandawo kinic.

38 Mina ngikhuluma lokho engikubonileyo kuBabad; lani-ke lenza lokho elikubonileyo kuyihloe.

39 Aphendula athi kuye: Ubaba wethu nguAbrahamaf. UJesu wathi kuwo: Uba belingabantwana bakaAbrahamag, belizakwenza imisebenzi kaAbrahamah.

40 Kodwa khathesi lidinga ukungibulala, umuntu olitshele iqinisoi, engilizwe kuNkulunkuluj; lokho uAbrahama kakwenzanga.

41 Lina lenza imisebenzi kayihlo. Ngakho athi kuye: Kasizalwanga ngobufebe thinak; silobaba munye, uNkulunkulul.

42 UJesu wathi kuwo: Uba uNkulunkulu ubenguyihlo, belizangithandam; ngoba mina ngiphume ngivela kuNkulunkulun; ngoba kangizizelanga ngokwamio, kodwa yena ungithumilep.

43 Kungani lingaqedisisi inkulumo yami? Ngoba lingeke lilizwe ilizwi lamiq.

44 Linar lingabakayihlo udiyabholas, lithanda ukwenza inkanuko zikayihlo. Yena wayengumbulali kusukela ekuqaleni, njalo kemi eqiniswenit, ngoba iqiniso kalikho kuye. Nxa eqamba amangau, ukhuluma ngokwakhev; ngoba engumqambimanga loyise wawo.

45 Mina-ke ngoba ngikhuluma iqiniso, kalingikholwa.

46 Nguwuphi kiniw ongilahlax ngesonoy? Njalo uba ngilitshela iqiniso, lina kalingikholwa ngani?

47 Yena ongokaNkulunkuluz uyawezwa amazwi kaNkulunkulua; kungakho lina lingezwab, ngoba kalisibo abakaNkulunkuluc.

48 Ngakho amaJuda aphendula athi kuyed: Kasitsho kuhle yini thina ukuthi wena ungumSamariyae, lokuthi uledimonif?

49 UJesu waphendula wathi: Mina kangiladimoni, kodwa ngiyadumisa uBaba; kodwa lina liyangigconag.

50 Mina-ke kangizidingeli udumo lwami; ukhona odingayo lowahlulelayoh.

51 Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Uba umuntu elondoloza ilizwi lamii, kasoze abone ukufa laphakadej.

52 Ngakho amaJuda athi kuye: Khathesi sesisazi ukuthi uledimonik; uAbrahama wafa, labaprofethil, kodwa wena uthi: Uba umuntu elondoloza ilizwi lamim, kasoze ezwe ukufa laphakaden.

53 Wena umkhulu yini kulobaba wethu uAbrahama, owafayo? Labaprofethi bafa; uzenza bani wena?

54 UJesu waphendula wathi: Uba ngizidumisa mina, udumo lwami luyizeo; nguBaba ongidumisayo, elitsho ngaye lina ukuthi unguNkulunkulu wenup,

55 njalo kalimazangaq; kodwa mina ngiyamazir, njalo uba ngisithi kangimazi, ngizakuba ngumqambi wamanga njenganis; kodwa ngiyamazi, ngiyalilondoloza ilizwi lakhet.

56 Uyihlo uAbrahama wajabula kakhulu ukubonau usuku lwami, njalo walubona wathokozav.

57 Ngakho amaJuda athi kuyew: Kawukabi leminyaka engamatshumi amahlanu, njalo wena wambona uAbrahama yini?

58 UJesu wathi kuwo: Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: UAbrahama engakabi khona, mina ngikhonax.

59 Asedobha amatshe ukuze amjikijeley; kodwa uJesu wacatshaz, waphuma ethempelinia, edabula phakathi kwawo; wadlula ngokunjalob.

UJesu uvula amehlo esiphofu

9Wathi esedlula wabona umuntu oyisiphofu kusukela ekuzalweni.

2 Abafundi bakhe basebembuza bathi: Rabi*a, ngubani owonayob, lo kumbe abazali bakhe, aze azalwe eyisiphofuc?

3 UJesu waphendula wathi: Konanga lo loba abazali bakhe; kodwa ukuze kubonakaliswe imisebenzi kaNkulunkulu kuyed.

4 Kufanele ngisebenze imisebenzi yongithumileyoe kuseseminif; ubusuku buyeza, lapho okungekho olakho ukusebenza khona.

5 Ngisekhona emhlabeni, ngiyikukhanya komhlabag.

6 Esetshilo lezizinto, wakhafulela emhlabathini, wenza udaka ngamathe, waninda loludaka emehlweni esiphofuh,

7 wasesithi kuso: Hamba uyegeza echibini leSilowamai (okuphendulelwa ngokuthi, oThunyiweyo). Ngakho sahamba sageza, sabuya sesibonaj.

8 Ngakho abakhelene laso lalabo ababesibonile ngaphambili ukuthi sasiyisiphofuk, bathi: Kayisuye yini lo owayehlezi ephanzal?

9 Abanye bathi: Lo nguye; kodwa abanye bathi: Unjengaye. Yena wathi: Nginguye.

10 Ngakho bathi kuye: Avulwe njani amehlo akho?

11 Yena waphendula wathi: Umuntu othiwa nguJesu wenze udaka, waninda amehlo ami, wathi kimi: Hamba uye echibini leSilowama, ugeze. Njalo ngahamba ngageza, ngabuye ngabonam.

12 Ngakho bathi kuye: Ungaphi yena? Wathi: Kangazi.

13 Basebemletha kubaFarisi, lowo owayekade eyisiphofu.

14 Njalo kwakulisabatha mhla uJesu esenza udaka, evula amehlo akhen.

15 AbaFarisi labo basebembuza futhi, ukuthi wemukele njani ukubona. Wasesithi kubo: Ufake udaka emehlweni ami, ngasengigeza, sengibonao.

16 Ngakho abanye babaFarisi bathi: Lumuntu kaveli kuNkulunkulup, ngoba kagcini isabathaq. Abanye bathir: Umuntu oyisoni angazenza njani izibonakaliso ezinjes? Kwasekusiba khona ukwehlukana phakathi kwabot.

17 Baphinda bathi kuso isiphofu: Wena uthini ngaye, lokhu evule amehlo akho? Wasesithi: Ungumprofethiu.

18 AmaJuda-ke kawakholwanga ngayev, ukuthi wayeyisiphofu usemukele ukubona, aze abiza abazali bakhe osebuye wabona,

19 asebabuza athi: Lo uyindodana yenu, lina elithi yazalwa iyisiphofu yini? Pho isibona njani khathesi?

20 Abazali bakhe bawaphendula bathi: Siyazi ukuthi lo uyindodana yethu, lokuthi wazalwa eyisiphofu;

21 kodwa ukuthi ubona njani khathesi, kasikwazi; kumbe ngubani ovule amehlo akhe, thina kasikwazi; yena usekhulile; mbuzeni, uzazikhulumela yena.

22 Abazali bakhe batsho lezizinto, ngoba besesabaw amaJudax; ngoba amaJuda ayesevumelene ngokuthi, uba loba engubani ovuma ukuthi unguKristuy, kakhutshwe esinagogeniz.

23 Kungakho abazali bakhe bathi: Usekhulile, mbuzeni.

24 Ambiza-ke ngokwesibili lowomuntu owayeyisiphofu, athi kuye: Phana uNkulunkulu udumoa; thina siyazi ukuthi lowomuntu uyisonib.

25 Yena wasephendula esithi: Loba eyisoni kangazi, kunye engikwaziyo, ukuthi bengiyisiphofu, khathesi sengibona.

26 Asesithi kuye futhi: Wenzeni kuwe? Uwavule njani amehlo akho?

27 Wawaphendula wathi: Sengilitshelile, kodwa kalizwangac, lifunelani ukuzwa futhi? Liyafisa lani ukuba ngabafundi bakhe yini?

28 Ngakho amthuka, esithi: Nguwe ongumfundi wakhe; kodwa thina singabafundi bakaMozisi.

29 Thina siyazi ukuthi uNkulunkulu wakhuluma loMozisi; kodwa lo kasimazi lapho avela khonad.

30 Umuntu waphendula wathi kuwo: Ngoba kulokhu kuyisimanga ukuthi lina kalimazi lapho avela khona, kanti uvule amehlo amie.

31 Njalo siyazi ukuthi uNkulunkulu kazizwa izonif; kodwa uba umuntu engokhonza uNkulunkulu, esenza intando yakhe, uyamuzwa lowog.

32 Loba nini kakukaze kuzwakale ukuthi kukhona umuntu owavula amehlo owazalwa eyisiphofuh.

33 Uba loi ubengaveli kuNkulunkulu, ubengebe lamandla okwenza uluthoj.

34 Aphendula athi kuye: Wena wazalelwa esonweni ngokupheleleyo, njalo wena uyasifundisa yinik? Asemxotshela phandlel.

35 UJesu wezwa ukuthi amxotshele phandlem; kwathi esemficile, wathi kuye: Wena uyakholwa yinin eNdodaneni kaNkulunkuluo?

36 Yena waphendula wathi: Ingubani, Nkosi, ukuze ngikholwe kuyo?

37 UJesu wasesithi kuye: Lawe usuyibonilep, njalo okhuluma lawe uyiyoq.

38 Wasesithi: Nkosi, ngiyakholwa; wasemkhonzar.

39 UJesu wasesithi: Mina ngizele ukwahlulela kulumhlaba, ukuze abangaboniyo babones, lalabo ababonayo babe yiziphofut.

40 Lalabo kubaFarisi ababelaye bezwa lezizinto, bathi kuye: Lathi siyiziphofu yiniu?

41 UJesu wathi kubo: Uba beliyiziphofu, ngabe kalilasonov. Kodwa khathesi lithi: Siyabona; ngakho isono senu simiw.

Umelusi olungileyo

10Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Ongangeni ngesango esibayeni sezimvu, kodwa akhwele kwenye indawo, lowo ulisela lomphangia;

2 kodwa ongena ngesango ungumelusi wezimvu.

3 Umlindi wesango uyamvulela, lezimvu ziyalizwa ilizwi lakhe, njalo uyazibiza ezakhe izimvu ngebizo, azikhokhelele phandleb.

4 Nxa esezikhuphile ezakhe izimvu, uhamba phambi kwazo; lezimvu zimlandele, ngoba ziyalazi ilizwi lakhec.

5 Kodwa owemzini kazisoze zimlandele, kodwa zizambalekela; ngoba kazilazi ilizwi labemzinid.

6 UJesu wakhuluma lumfanekiso kuboe; kodwa bona kabaqedisisanga ukuthi ziyini izinto azitshoyo kubof.

7 Ngakho uJesu waphinda wathi kubo: Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Mina ngilisango lezimvu;

8 bonke abake bafika phambi kwami bangamasela labaphangig; kodwa izimvu kazibezwanga.

9 Mina ngilisango; uba umuntu engena ngami, uzasindiswah, angene aphumei, athole idleloj.

10 Isela kalizi ngaphandle kokuzakweba lokubulala lokubhubhisa; mina ngizile ukuze babe lempilo, babe layo iphuphume.

11 Mina ngingumelusi olungileyok. Umelusi olungileyo uzibekela phansi izimvu impilo yakhel.

12 Kodwa oqatshiweyom, engesuye umelusi, izimvu zingesizo ezakhe, ubona impisi isizan, atshiye izimvu, abalekeo; kuthi impisi izibambe, izichithachithe izimvup.

13 Oqatshiweyo uyabaleka-ke, ngoba engoqatshiweyo, njalo engazikhathaleli izimvuq.

14 Mina ngingumelusi olungileyo, ngiyazazi ezami, ngiyaziwa ngezamir,

15 njengalokhu uBaba engazi, lami ngiyamazi uBabas; ngizibekela phansi izimvu impilo yamit.

16 Njalo ngilezinye izimvuu, ezingesizo zalesisibayav; lazo kumele ngizilethew, njalo zizakuzwa ilizwi lami; njalo kube mhlambix munyey, melusi munyez.

17 Ngenxa yalokhu uBaba uyangithandaa, ngoba minab ngibeka phansi impilo yami, ukuze ngibuye ngiyithathec.

18 Kakho ongemuka yona, kodwa mina ngiyibeka phansi ngokwami. Ngilamandla okuyibeka phanside, njalo ngilamandla okubuya ngiyithathef. Lumlayo ngiwemukele kuBabag.

19 Ngakho kwaba khona futhi ukwehlukanah phakathi kwamaJuda ngenxa yalamazwii.

20 Labanengi bawo bathi: Uledimonij futhi uyahlanya; limlalelelanik?

21 Amanye athi: Lamazwi kawasiwo wongenwe lidimonil; kambe idimonim lingavula amehlo eziphofu yinin?

UJesu unguKristu

22 Kwakukhona umkhosi wokuvuselela eJerusalema, kwakusebusika;

23 uJesu wasehambahamba ethempelini ekhulusini likaSolomonio.

24 AmaJuda asemhanqap, athi kuye: Koze kube nini usilibazisa? Uba wena unguKristu, sitshele ngokucacileyo.

25 UJesu wawaphendula wathi: Ngalitshela, kodwa kalikholwangaq; imisebenzi mina engiyenza ebizweni likaBaba, yiyo engifakazelayor;

26 kodwa lina kalikholwa; ngoba kalisibo abezimvu zami, njengokutsho kwami kinist.

27 Izimvu zami ziyalizwa ilizwi lami, lami ngiyazazi, futhi ziyangilandela;

28 njalo mina ngizinika impilo elaphakadeu; futhi kazisoze zabhubha laphakadev, njalo kungekho ozazihluthuna esandleni samiw.

29 UBabax ozinike mina, mkhulu kulabo bonkey; kungekho njalo ongazihluthuna esandleni sikaBaba.

30 Mina loBaba simunyez.

31 Ngakho amaJudaa aphinda athatha amatshe ukuze amkhande ngawob.

32 UJesu wawaphendula wathi: Ngilitshengise imisebenzi eminengi emihle evela kuBaba; yiwuphi umsebenzi kuyo elingikhandela wona ngamatshec?

33 AmaJuda amphendula athi: Kasikukhandi ngamatshe ngenxa yomsebenzi omuhled, kodwa ngenxa yenhlambae, langokuthi wena ungumuntu uzenza uNkulunkuluf.

34 UJesu wawaphendula wathi: Kakulotshiwe yini emlayweni wenug ukuthi: Mina ngathih: Lingonkulunkului?

35 Uba wababiza bona ngokuthi ngonkulunkulu, eleza kubo ilizwi likaNkulunkulu, njalo umbhalo ungephulwe,

36 lowo uBaba amehlukanisileyoj wamthuma emhlabenik, kanti lina lithi: Uyahlambazal, ngoba ngithem: NgiyiNdodana kaNkulunkulun?

37 Uba ngingenzi imisebenzi kaBaba, kalingakholwa kimio.

38 Kodwa uba ngiyenza, lanxa lingakholwa kimi, kholwani imisebenzip; ukuze lazi likholwe ukuthi uBaba ukimi, lami ngikuyeq.

39 Ngakho adinga futhi ukumbambar; kodwa waphunyuka esandleni sabos.

40 Wasebuya wasuka waya ngaphetsheya kweJodanit kundawo lapho uJohane ayebhabhathiza khona kuqalau; wasehlala khona.

41 Labanengi beza kuye, bathi: UJohane kenzanga sibonakalisov; kodwa konke uJohane akutsho ngalo, kwakuliqinisow.

42 Abanengi basebekholwa kuye laphox.

Ukuvuswa kukaLazaro

11Kwakukhona-ke othile owayegula othiwa nguLazaroa weBethanib, emzaneni kaMariya loMarta udadewaboc.

2 Kwakunguye uMariya owagcoba iNkosi ngamagcobo, wesula inyawo zayo ngenwele zakhe, omnewabo uLazaro wayegulad.

3 Ngakho odadewabo bathumela kuye besithi: Nkosie, khangela lowo omthandayo uyagulaf.

4 UJesu esezwile wathi: Lokhu ukugula kakusikho okokufa, kodwa kungokodumo lukaNkulunkulu ukuze iNdodana kaNkulunkulu idunyiswe ngakhog.

5 UJesu wayebathanda-ke oMarta lodadewabo loLazaroh.

6 Ngakho esezwile ukuthi uyagula, wasehlala insuku ezimbili endaweni lapho ayekhonai.

7 Emva kwalokhu wasesithi kubafundi: Asiphinde siye eJudiyaj.

8 Abafundi bathi kuye: Rabi*k, amaJuda asanda ukudinga ukukukhanda ngamatshe, njalo uya khona futhi yinil?

9 UJesu waphendula wathi: Kawakho amahola alitshumi lambili emini yinim? Nxa umuntu ehamba emini, kakhubeki, ngoba uyabona ukukhanya kwalumhlaban.

10 Kodwa uba umuntu ehamba ebusuku, uyakhubeka, ngoba ukukhanya kakukho kuyeo.

11 Wakhuluma lezizinto, emva kwalokhu wasesithi kubo: Umngane wethu uLazarop uselele; kodwa ngiyahamba ukuze ngimvuse ebuthongweniq.

12 Ngakho abafundi bakhe bathi kuye: Nkosi, uba elele, uzaphilar.

13 Kodwa uJesu wakhuluma ngokufa kwakhe; kodwa bona bacabanga ukuthi wakhuluma ngokuphumula kobuthongo.

14 Ngakho uJesu wasebatshela ngokucacileyo: ULazaro ufile.

15 Njalo ngiyathokoza ngenxa yenu ukuthi bengingekho lapho, ukuze likholwe; kodwa asiye kuye.

16 Ngakho uTomasis, othiwa nguDidimusi, wathi kubafundi kanye laye: Asihambeni lathi, ukuze sife kanye layet.

17 Kwathi esefika uJesu, wamfica eselensuku ezine engcwabeniu.

18 LeBethani yayiseduze leJerusalemav, okungaba ngamastadiyu* alitshumi lanhlanu ukusuka lapho;

19 labanengi kumaJuda babefikile kuMarta loMariya, ukuze babaduduze ngomnewabow.

20 Ngakho uMarta, esezwile ukuthi uJesu uyeza, wayakumhlangabezax; kodwa uMariya wahlala endliniy.

21 UMarta wasesithi kuJesu: Nkosi, aluba ubukhona lapha, umnewethu ngabe kafangaz;

22 kodwa lakhathesi ngiyazi ukuthi loba yini ongayicela kuNkulunkulu, uNkulunkulu uzakunika yonaa.

23 UJesu wathi kuye: Umnewenu uzabuya avuke.

24 UMarta wathi kuye: Ngiyazi ukuthi uzabuya avuke ekuvukeni ngosuku lokucinab.

25 UJesu wathi kuye: Mina ngiyikuvukac lempilod; okholwa kimi, loba esefile, uzaphilae;

26 njalo wonke ophilayo ekholwa kimi, kasoze afe laphakadef. Uyakukholwa lokhu yini?

27 Wathi kuye: Yebo, Nkosi; mina ngiyakholwa ukuthi wena unguKristug, iNdodana kaNkulunkuluh, obezakuza emhlabenii.

28 Esetshilo lokhu uMarta wasuka, wayabiza udadewabo uMariya ensitha, wathi: UMfundisi ulapha uyakubizaj.

29 Yena-ke esezwile lokhu, wahle wasukuma waya kuye.

30 Kodwa uJesu wayengakafiki emzaneni, kodwa wayesendaweni lapho uMarta amhlangabeza khonak.

31 Ngakho amaJuda ayesendlini laye emduduzal, ebona uMariya ukuthi wasukuma ngokuphangisa ephuma, amlandela, esithi: Uya engcwabeni, ukuze akhale khonam.

32 Kwathi uMariya, esefike lapho uJesu akhona, embona, wawela enyaweni zakhen, esithi kuye: Nkosi, ngabe ubukhona lapha, umnewethu ngabe kafangao.

33 Ngakho uJesu wathi embona ekhala, lamaJuda afika laye ekhala, wabubula emoyeni, wazikhathazap,

34 wathi: Limbeke ngaphi? Bathi kuye: Nkosi, woza ubone.

35 UJesu walilaq.

36 Ngakho amaJuda athi: Khangelani ukuthi ubemthanda njanir.

37 Kodwa amanye awo athi: Lo, owavula amehlo esiphofu, ubengekwenze yini ukuthi lalo angafis?

38 Ngakho uJesu ebubula futhi phakathi kwakhe wafika engcwabenit. Njalo lalilubhaluu, lelitshe libekwe phezu kwalov.

39 UJesu wathi: Susani ilitshew. UMarta udadewabo wofileyo wathi kuye: Nkosi, usenuka; ngoba uselensuku ezinex.

40 UJesu wathi kuye: Kangitshongo yini kuwey, ukuthi uba ukholwaz, uzabona inkazimulo kaNkulunkulua?

41 Balisusa-ke ilitshe, lapho okwakulele khona ofileyob. UJesu wasephakamisela amehlo akhe phezuluc, wathi: Baba, ngiyakubonga ngoba wena ungizwile.

42 Kodwa mina bengisazi ukuthi uyangizwa njalonjalod; kodwa ngenxa yexuku elingiphahlileyo ngitshilo lokhue, ukuze bakholwe ukuthi ungithumilef.

43 Esetshilo lezizinto, wamemeza ngelizwi elikhulu wathi: Lazaro, phumag!

44 Wasephuma owayefile, ebotshiwe izandla lenyawo ngamalembuh, lobuso bakhe bugoqelwei ngelembu. UJesu wathi kubo: Mthukululeni, limyekele ahambej.

Umphakathi uquma ukumbulala uJesu

45 Ngakho abanengi kumaJuda, ababeze kuMariyak bebona izinto azenzileyo uJesu, bakholwa kuyel.

46 Kodwa abanye babo baya kubaFarisim, babatshela izinto azenzileyo uJesu.

47 Ngakho abapristi abakhulu labaFarisin baqoqa umphakathio, bathi: Sizakwenzani? Ngoba umuntu lo wenza izibonakaliso ezinengi;

48 uba simyekele njalo, bonke bazakholwa kuyep; amaRomaq asezakuza athathe lindawor lesizwe sakithis.

49 Kodwa omunye wabo, uKayafasit, owayengumpristi omkhulu ngalowomnyakau, wathi kubo: Kalazi lutho lina,

50 futhi kalinakani ukuthi kusilungele ukuthi umuntu oyedwa afele abantu, lokuthi isizwe sonke singabhubhiv.

51 Kodwa kazitsholongo lokhu ngokwakhew, kodwa engumpristi omkhulu ngalowomnyakax, waprofethay ukuthi uJesu uzafela isizwez,

52 njaloa kungabi yisizwe kuphelab, kodwa ukuzec abuthele ndawonyed labantwana bakaNkulunkulue abahlakazekileyo babe munyef.

53 Ngakho kusukela kulolosuku benza ndawonye icebo ukuze bambulaleg.

54 Ngakho uJesu kabesahamba obala phakathi kwamaJudah, kodwa wasuka lapho waya elizweni eliseduze lenkangalai, emzini othiwa yiEfrayimij, wasehlala khona labafundi bakhe.

55 Laselisondele iphasika lamaJudak; labanengi abavela emaphandleni benyukela eJerusalema lingakafiki iphasikal, ukuze bazihlambululem.

56 Ngakho bamdinga uJesu, bekhulumisana bemi ethempelini besithi: Licabangani? Lithi isibili kayikuza emkhosini yinin?

57 Kodwa bonke abapristi abakhulu labaFarisi babekhuphe umlayo wokuthi uba ekhona owaziyo lapho akhona, akubike ukuze bambambe.

UJesu ugcotshwa eBethani

12Kwathi kuselensuku eziyisithupha lingakafikia iphasikab, uJesu wafika eBethanic, lapho okwakuloLazaro khona owayefile, ayemvuse kwabafileyod.

2 Basebemenzela ukudla kwantambama laphoe, loMarta wayesebenzafg; njalo uLazaro wayengomunye walabo ababehlezi ekudleni laye.

3 UMariyah wasethatha iphawundi yamagcobo awenadi* uqobo adulayoi, wagcoba inyawo zikaJesuj, wesula inyawo zakhe ngenwele zakhe; lendlu yagcwala iphunga lamagcobo.

4 Ngakho omunye wabafundi bakhe, uJudasi Iskariyothi kaSimoni, owayezamnikelak, wathi:

5 Kungani amafutha la engathengiswanga ngabodenariyo* abangamakhulu amathathu, kwasekunikwa abayangal?

6 Wakutsho-ke lokhu, kungeyisikho ukuthi ekhathalele abayanga, kodwa ngoba wayelisela, wayelesikhwamam, ethwala okwakufakwa phakathi kwason.

7 UJesu wasesithi: Myekeleni; uwalondolozele usuku lokungcwatshwa kwamio.

8 Ngoba abayanga lihlala lilabo, kodwa mina kalihlali lilami.

9 Ngakho ixuku elikhulu lamaJuda lakwazi ukuthi ulapho; laselisiza kungesikuthi ngenxa kaJesu kuphela, kodwa lokuthi babone loLazarop, ayemvuse kwabafileyoq.

10 Abapristi abakhulur basebesenza icebo lokuthi babulale loLazaros;

11 ngoba ngenxa yakhet amaJuda amanengiu asuka, akholwa kuJesuv.

UJesu ungena eJerusalema

12 Kusisa ixuku elikhuluw elalizile emkhosinix, lezwa ukuthi uJesu uyeza eJerusalema,

13 bathatha ingatsha zezihlahla zelala, baphuma ukuyamhlangabeza, bamemeza besithi: Hosana*! Ubusisiwe ozayo ebizweni leNkosi, iNkosi kaIsrayeliy.

14 UJesu wasefica ithole likababhemi, wahlala phezu kwalo, njengokulotshiweyo ukuthi:

15 Ungesabi, ndodakazi yeSiyoni; khangela, inkosi yakho iyeza, ihlezi phezu kwethole likababhemiz.

16 Kodwa abafundi bakhe kabaqedisisanga lezizinto ekuqalenia; kodwa uJesu esedunyisiweb, basebekhumbula ukuthi lezizinto zazilotshiwe ngaye, lokuthi babezenzile lezizinto kuyec.

17 Ngakho ixuku elalilaye lapho ebiza uLazaro ukuthi aphume engcwabeni, emvusa kwabafileyo, lafakazad.

18 Ngenxa yalokhu ixuku laphuma futhi ukuyamhlangabeza, ngoba lezwa ukuthi wenze lesisibonakalisoe.

19 Ngakho abaFarisi bakhulumisana besithi: Liyabona ukuthi kalisizi lutho; khangelani umhlaba uyamlandelaf.

UJesu ukhuluma ngokufa kwakhe

20 Kwakukhona amaGriki phakathi kwalabog ababenyukelele ukukhonzah emkhosinii;

21 wona-ke eza kuFiliphuj oweBhethisayida yeGalilik, basebemcela besithi: Nkosi, sithanda ukubona uJesu.

22 UFiliphu weza watshela uAndreya; uAndreya loFiliphu basebetshela uJesu futhil.

23 UJesu wasebaphendula esithi: Ihola selifikilem lokuthi iNdodana yomuntu idunyiswen.

24 Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Ngaphandle kokuthi uhlamvu lwebele luwele emhlabathini lufe, lona luhlala lulodwa; kodwa aluba lusifa, luthela isithelo sandeo.

25 Yena othanda impilo yakhe uyalahlekelwa yiyop; lozonda impilo yakhe kulumhlaba uzayilondoloza kuze kube yimpilo engulaphakadeq.

26 Uba umuntu engisebenzela, kangilandele; lalapho engikhona minar, lenceku yami izakuba khona. Futhi uba umuntu engisebenzela, uBaba uzamhloniphas.

27 Khathesi umphefumulo wami ukhathazekilet; sengizathini? Babau, ngisindise kuleliholav. Kodwa ngenxa yalokhuw ngifikile kuleliholax.

28 Baba, dumisa ibizo lakhoy. Kwasekusiza ilizwi livela ezulwini lisithi: Sengilidumisile, ngizaphinda ngilidumisez.

29 Ngakho ixuku elalimi khona lisizwa lathi kube lomdumo. Abanye bathi: Ingilosi ikhulume laye.

30 UJesu waphendula wathi: Lelilizwi kalizanga ngenxa yami, kodwa ngenxa yenua.

31 Khathesi yisigwebo salumhlabab; khathesi umbusi walumhlabac uzaxotshelwa phandled.

32 Mina-ke nxa ngiphakanyiswa emhlabenie, ngizadonselaf bonke kimig.

33 Watsho-ke lokhuh etshengisa uhlobo lokufa ayezakufa ngaloi.

34 Ixuku lamphendula lathi: Thina sezwa emlaywenij ukuthi uKristu uhlala phakadek; njalo ungatsho njani ukuthi: INdodana yomuntu imele ukuphakanyiswal? Ingubani le iNdodana yomuntu?

35 UJesu wasesithi kubo: Kuseyisikhatshanam ukukhanyan lilakhoo. Hambani liselokukhanya, hlezi umnyama ulehlulep; njalo ohamba emnyameni kazi lapho aya khonaq.

36 Liselokukhanya, kholwani kukho ukukhanya, ukuze libe ngabantwana bokukhanyar. UJesu wakhuluma lezizinto, wasuka, wabacatshelas.

Ukulahlwa kwamaJuda ngokungakholwa kwawo

37 Lanxa wayenze izibonakaliso ezinengi kangaka phambi kwabot, kabakholwanga kuye;

38 ukuze ligcwaliseke ilizwi likaIsaya umprofethi, alikhulumayo elokuthi: Nkosi, ngubani okholwe ukutshumayela kwethu? Lengalo yeNkosi yembulelwa baniu?

39 Ngakho babengelakho ukukholwa, ngoba uIsaya wabuya wathi:

40 Uphumputhekisile amehlo abov, wayenza lukhuni inhliziyo yabo; ukuze bangaboni ngamehlo abo, baqedisise ngenhliziyo, baphenduke, besengibasilisaw.

41 UIsaya wakhuluma lezizintox, lapho ebona inkazimulo yakhe, wakhuluma ngayey.

42 Loba kunjalo-ke labanengi bababusiz bakholwa kuyea; kodwa ngenxa yabaFarisi kabavumangab, ukuze bangamiswa esinagogenic;

43 ngoba bathanda udumo lwabantu kulodumo lukaNkulunkulud.

UJesu weza ukuzasindisa umhlaba

44 UJesu wasememeza esithie: Okholwa kimi, kakholwa kimif, kodwa kuye ongithumileyog;

45 njalo obona mina, ubona ongithumileyoh.

46 Mina ngizile ngiyikukhanya emhlabeni, ukuze wonke okholwa kimi, angahlali emnyamenii.

47 Njalo uba ekhona owezwayo amazwi ami angakholwa, mina kangimgwebij; ngoba kangizanga ukuthi ngigwebe umhlaba, kodwa ukuze ngisindise umhlabak.

48 Yenal ongalayo engawemukeli amazwi ami, ulaye omgwebayom; ilizwi esengilikhulumilen, lona lizamgwebao ngosuku lokucinap.

49 Ngoba mina kangizikhulumelanga ngokwamiq; kodwa uBaba ongithumileyo, nguye onginike umlayor, wokuthi ngizathini lokuthi ngizakhulumanis.

50 Njalo ngiyazi ukuthi umlayo wakhe uyimpilo elaphakade; ngakho izinto mina engizikhulumayo, njengokutsho kukaBaba kimi, ngokunjalo ngiyazikhulumat.

UJesu ugezisa inyawo zabafundi

13Kwathi ungakafiki umkhosi wephasikaa, uJesu esazi ukuthi ihola lakhe laselifikileb ukuthi asuke kulumhlaba aye kuYisec, esebathandile abakhed abasemhlabeni, wabathanda kwaze kwaba sekuphelenie.

2 Ukudla kwantambama sekwenziwe, udiyabhola esekufakile enhliziyweni kaJudasi Iskariyothif, kaSimoni, ukuthi amnikeleg,

3 uJesu ekwazi ukuthi uYise unikele izinto zonke ezandleni zakheh, lokuthi wavela kuNkulunkului njalo uya kuNkulunkuluj,

4 wasukuma ekudleni kwantambamak, wakhupha izembatho zakhe, wathatha ilembu wazithandela ngalol.

5 Emva kwalokhu wathela amanzi emganwini, waqala ukugezisa inyawo zabafundi, lokuzesula ngelembu ayezithandele ngalom.

6 Wasefika kuSimoni Petro; yena wasesithi kuye: Nkosi, wena ugezisa inyawo zami yinin?

7 UJesu waphendula wathi kuye: Engikwenzayo mina, kawukwazi khathesi, kodwa uzakwazi emva kwalezizintoo.

8 UPetro wathi kuye: Kawusoze ugezise inyawo zami kuze kube laphakade. UJesu wamphendula wathi: Uba ngingakugezisi, kawulasabelo lamip.

9 USimoni Petro wathi kuye: Nkosi, kakungabi zinyawo zami zodwa, kodwa lezandla lekhandaq.

10 UJesu wathi kuye: Ogezileyo kasweli lutho ngaphandle kokugeziswa inyawo, kodwa uhlambulukiler ngokupheleleyos; lina-ke lihlambulukile, kodwa-ke kakusini lonket.

11 Ngoba wayemazi lowo owayezamnikela; ngenxa yalokhu wathi: Kalihlambulukanga lonkeu.

12 Esegezisile inyawo zabo, wathatha izembatho zakhe, wabuya wahlala phansiv, wathi kubo: Liyakwazi yini engikwenze kiniw?

13 Lina lingibiza lithi: Mfundisix, lokuthi Nkosi; likutsho kuhle, ngoba ngiyikhoy.

14 Ngakho uba mina, iNkosi loMfundisi, ngigezise inyawo zenuz, lani-ke lifanele ukugezisana inyawoa.

15 Ngoba ngilinikile isibonelo, ukuze lenze lani njengoba mina ngenzile kinib.

16 Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Inceku kayinkulu kulenkosi yayoc, lothunyiweyo kamkhulu kulomthumileyod.

17 Uba lisazi lezizinto, libusisiwe uba lizenzae.

18 Kangikhulumi ngani lonkef; mina ngiyabazi engibakhethileyog; kodwa ukuze kugcwaliseke umbhalo othi: Odla lami isinkwa ungiphakamisele isithende sakheh.

19 Sengilitshela kusukela khathesi kungakenzekii, ukuze, nxa sekusenzeka, likholwe ukuthi nginguyej.

20 Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Owemukela loba ngubani engimthumileyo, wemukela mina; lowemukela mina, wemukela ongithumileyok.

UJesu ukhuluma ngokunikelwa kwakhe

21 UJesu esetshilol lezizinto wakhathazeka emoyenim, wafakaza wathin: Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kinio, omunye wenu uzanginikelap.

22 Ngakho abafundi bakhangelana, bengaqondi ukuthi ukhuluma ngobaniq.

23 Kwakweyeme esifubeni sikaJesu omunye wabafundi bakher, uJesu ayemthandas;

24 ngakho uSimoni Petro wamqhweba ukubuza ukuthi ngubani akhuluma ngaye.

25 Yena-ke eqamela esifubeni sikaJesut, wathi kuye: Nkosi, ngubani?

26 UJesu waphendula wathi: Ngulowo mina engizamnika ucezu sengilutshebileu. Kwathi eselutshebile ucezu, walunika uJudasi Iskariyothi kaSimoniv.

27 Futhi emva kocezu, uSathane wasengena kuyew. UJesu wasesithi kuye: Okwenzayo, kwenze masinyanex.

28 Kodwa kakho kwababehlezi ekudleni owayekwazi ukuthi ukutsholoni kuye.

29 Ngoba abanye bacabanga ukuthi, njengoba uJudasi wayelesikhwamay, uJesu wathi kuye: Thenga esikuswelayo emkhosiniz; loba ukuthi kanike abayanga okunye.

30 Lowo wathi eselwemukele ucezu, wahle waphuma; kwakusebusuku.

UJesu unikwa udumo. Umlayo wokuthandana

31 Ngakho kwathi esephumile, uJesu wathi: Khathesi iNdodana yomuntu idunyisiwea, loNkulunkulu udunyisiwe kuyob.

32 Uba uNkulunkulu edunyiswe kuyoc, loNkulunkulu uzayidumisa kuye ngokwakhed, njalo uzahle ayidumisee.

33 Bantwanyana, ngiselani isikhatshana. Lizangidingaf, futhi njengalokhu ngatsho kumaJuda ukuthig: Lapho mina engiya khona, lingeze leza lina; ngitsho lakini khathesi.

34 Ngilinikah umlayo omutshai, ukuthi lithandane; njengalokhu ngilithandile, lani-ke lithandanej.

35 Ngalokhu bonke bazakwazi ukuthi lingabafundi bami, uba lilothando omunye komunyek.

Ukuxwayiswa kukaPetro

36 USimoni Petro wathi kuye: Nkosi, uya ngaphil? UJesu wamphendula wathi: Lapho engiya khona, ungengilandele khathesim, kodwa uzangilandela emva kwalokhun.

37 UPetro wathi kuye: Nkosi, ngingekulandele khathesi ngani? Impilo yami ngizayibekela wena phansio.

38 UJesu wamphendula wathi: Impilo yakho uzayibekela mina phansi yinip? Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kuwe: Iqhude kalisoze likhaleq uze ungiphike kathathur.

Inkulumo yokuvalelisa kukaJesu

14Inhliziyo yenu kayingakhathazeki; liyakholwa kuNkulunkulu, kholwani lakimia.

2 Ekhaya likaBaba kukhona izindlu ezinengi; kodwa uba kwakungenjalo, ngabe ngalitshelab. Ngiyahamba ukuyalilungisela indawoc.

3 Njalo nxa ngihamba ngisiyalilungisela indawo, ngizabuya futhi ngilemukele kimid; ukuze kuthi lapho mina engikhona, libe khona lanie.

4 Lalapho mina engiya khona liyakwazi, lendlela liyayazi.

5 UTomasi wathi kuyef: Nkosi, kasikwazi lapho oya khona; pho, singayazi njani indlelag?

6 UJesu wathi kuye: Mina ngiyindlelah, leqinisoi, lempiloj; kakho oza kuBaba, kodwa ngamik.

7 Uba belingazile, belizamazi loBabal; njalo kusukela khathesi liyamazi, selimbonilem.

8 UFiliphu wathi kuye: Nkosi, sitshengise uYihlo, njalo kusanelen.

9 UJesu wathi kuye: Sengilani isikhathi eside kangaka, kawukangazi, Filiphu? Yena obone mina, ubone uBabao; njalo utsho njani ukuthi: Sitshengise uYihlo?

10 Kawukholwa yini ukuthi mina ngikuBaba, loBaba ukimip? Amazwi mina engiwakhuluma kini, kangizikhulumeli ngokwami; kodwa uBaba ohlezi kimiq, yena wenza imisebenzir.

11 Ngikholwani ukuthi mina ngikuBaba, loBaba ukimis; njalo uba kungenjalo, ngikholwani ngenxa yemisebenzi ngokwayot.

12 Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Okholwa kimi, imisebenzi engiyenzayo uzayenza layeu, lemikhulu kulale uzayenzav; ngoba mina ngiya kuBabaw.

13 Njalo loba yini eliyicelayox ngebizo lami, le ngizayenzay, ukuze uYise adunyiswe eNdodaneni.

14 Uba licela loba yini ebizweni lami, mina ngizayenzaz.

UMoya uyathenjiswa

15 Uba lingithanda, londolozani imilayo yamia.

16 Lami ngizacela kuBaba, laye uzalinika omunye uMduduzib, ukuze ahlale lani laphakade,

17 uMoya weqinisoc, ongememukele umhlaba, ngoba ungamboni, ungamazid. Kodwa lina liyamazie, ngoba uhlala lanif, njalo uzakuba kinig.

18 Kangiyikulitshiya lizintandane; ngizakuza kinih.

19 Kube kanti okwesikhatshanai lomhlaba kawusayikungibona, kodwa lina lizangibonaj; ngoba mina ngiyaphila, lani lizaphilak.

20 Ngalolosuku lina lizakwazil ukuthi mina ngikuBaba, lani likimim, lami ngikinin.

21 Olemilayo yami ayilondoloze, nguye ongithandayoo; njalo yena ongithandayo, uzathandwa nguBaba; lami ngizamthanda, ngizazibonakalisa kuyep.

22 UJudasi, ongesuye uIskariyothi, wathi kuye: Nkosi, kungani uzazibonakalisa kithi, kodwa kungeyisikho kumhlabaq?

23 UJesu waphendula wathi kuye: Uba umuntu engithandars, uzalondoloza ilizwi lamit, loBaba uzamthandau, njalo sizakuza kuyev, sihlale layew.

24 Yena ongangithandiyo, kawalondolozi amazwi ami; lelizwi elilizwayo kayisilo elami, kodwa ngelikaBaba ongithumileyox.

25 Lezizinto ngizikhulumile kini ngihlezi lani.

26 Kodwa uMduduzi, uMoya oyiNgcweley, uBaba azamthuma ebizweni lamiz, yena uzalifundisa zonke izinto, njalo alikhumbuze konke engakutshoyo kinia.

27 Ukuthula ngikutshiya kinib, ukuthula kwami ngilinika khonac; kungeyisikho njengoba umhlaba unikad, mina ngiyalinika. Inhliziyo yenu kayingakhathazwa, ingesabie.

28 Lizwile ukuthi mina ngithe kinif: Ngiyahamba njalo ngizabuya kinig. Uba belingithanda, belizathokoza, ngoba ngithe: Ngiya kuBabah; ngoba uBaba mkhulu kulamii.

29 Njalo khathesi ngilitshelile kungakenzeki; ukuze, lapho sekusenzeka, likholwej.

30 Kangisayikukhuluma okunengi lanik; ngoba umbusi walumhlaba uyezal, kodwa kalalutho kimim;

31 kodwa ukuze umhlaba wazin ukuthi ngiyamthanda uBabao, lokuthi njengoba uBaba engilayile, ngenze njalo. Sukumani, sisuke laphap.

Ivini lezingatsha

15Mina ngilivini eliqotho, njalo uBaba ungumlimia.

2 Lonke ugatsha olukimi olungatheliyo isithelo, uyalususa; lalo lonke oluthela isithelo, uyaluthena, ukuze lwengeze ukuthelab.

3 Selihlambululekilec lina ngelizwi engilikhulume kinid.

4 Hlalani kimi, lami kini. Njengalokhu ugatsha lungethele isithelo ngokwalo, uba lungahlali evinini, ngokunjalo lani lingeke, uba lingahlali kimie.

5 Mina ngilivini, lina lizingatshaf. Lowo ohlala kimi, lami kuyeg, yena uyathela isithelo sandeh; ngoba ngaphandle kwami lingenze lutho.

6 Uba umuntu engahlali kimi, ulahlelwa phandle njengogatsha, abe esebunai, bazibuthej baziphose emlilwenikl, zitshiswem.

7 Uba lihlala kimin, lamazwi ami ehlala kinio, lizacela elikuthandayo, lizakwenzelwap.

8 UBaba uyadunyiswa ngalokhu, ukuthi lithele isithelo sandeq; njalo lizakuba ngabafundi bamir.

9 Njengalokhu uBaba engithandile, lami ngilithandile; hlalani ethandweni lwamis.

10 Uba lilondoloza imilayo yami, lizahlala ethandweni lwamit; njengalokhu mina ngilondoloze imilayo kaBaba, njalo ngihlala ethandweni lwakheu.

11 Lezizinto ngizikhulume kini, ukuze intokozo yami ihlale kiniv, njalo intokozo yenu igcwalew.

Umlayo wokuthandana

12 Lo ngumlayo wami, ukuthi lithandane, njengalokhu ngilithandilex.

13 Kakho olothando olukhulu kulaloluy, lokuthi umuntu ababekele phansi abangane bakhe impilo yakhez.

14 Lina lingabangane bamia, uba lisenza loba yini mina engililaya yonab.

15 Kangisalibizi ngokuthi lizinceku, ngoba inceku kayikwazi ukuthi inkosi yayo yenzani; kodwa sengilibize ngokuthi lingabangane, ngoba konke engikuzwileyo kuBabac ngilazise khonad.

16 Kalingikhethanga lina, kodwa mina ngilikhethilee, njalo ngilimisilef, ukuze lina lihambe lithele isithelog, lesithelo senu sihlaleh; ukuze loba yini eliyicela kuBaba ngebizo lami, alinikei.

17 Ngililaya lezizinto, ukuze lithandanej.

Inzondo yomhlaba

18 Uba umhlaba ulizondak, yazini ukuthi wangizonda mina ngaphambi kwenul.

19 Uba belingabomhlaba, umhlaba ubuzathanda abawom; kodwa ngoba lingeyisibo abomhlaban, kodwa ngalikhetha mina emhlabeni, ngakho umhlaba uyalizondao.

20 Khumbulani ilizwi mina engalitsho kini: Inceku kayinkulu kulenkosi yayop. Uba bengizingele mina, bazalizingela laniq; uba belondoloza ilizwi lami, bazalondoloza lelenur.

21 Kodwa bazakwenza konke lokhus ngenxa yebizo lamit, ngoba bengamazi ongithumileyou.

22 Uba bengingafikanga ngakhuluma labo, ngabe kabalasonov; kodwa khathesiw kabalazaba ngesono sabox.

23 Ongizondayo, uzonda loBaba.

24 Uba bengingenzanga phakathi kwabo imisebenzi kungekho omunye owayenzayoy, ngabe kabalasonoz; kodwa khathesi sebeyibonilea sebezonde sonke mina loBabab.

25 Kodwa ukuze ligcwaliseke ilizwi elilotshiweyo emlayweni wabo elokuthic: Bangizonda kungelasizathod.

26 Kodwa nxa esefikile uMduduzie, engizamthuma mina kini evela kuBabaf, uMoya weqinisog, ophuma kuBabah, lo uzangifakazelai;

27 lani futhi lizafakazaj, ngoba belilami kusukela ekuqalenik.

Isicino senkulumo kaJesu. Ukuhlupheka okuzayo

16Lezizinto ngizikhulume kinia, ukuze lingakhubekib.

2 Bazalimisa emasinagogenic; yebo isikhathi siyezad, lapho wonke olibulalayoe ezacabanga ukuthi wenzela uNkulunkulu inkonzof.

3 Lalezizinto bazazenza kini, ngoba bengamazanga uBaba loba minag.

4 Kodwa ngikhulume lezizinto kinih, ukuze lapho sesifikile isikhathi, lizikhumbule ukuthi mina ngalitshelai. Kodwa lezizinto kangizikhulumanga ekuqaleni, ngoba bengilanij.

5 Kodwa khathesi ngiyahamba ngiya kongithumileyok, kanti kakho kini ongibuza ukuthi: Uya ngaphil?

6 Kodwa ngoba ngikhulume lezizinto kini, usizi lugcwalise inhliziyo yenum.

7 Kodwa mina ngilitshela iqiniso: Kulilungele ukuthi mina ngihambe; ngoba nxa ngingahambi, uMduduzin kayikuza kinio; kodwa nxa ngihambap, ngizamthuma kiniq.

8 Nxa esefikile yena uzaqinisekisa umhlaba ngesono langokulunga langesigwebor;

9 ngesonos, ngoba kabakholwa kimit;

10 langokulungau, ngoba ngiya kuBaba, kalisayikungibonav;

11 langesigwebow, ngoba umbusi walumhlabax usegwetshiwey.

12 Ngiseselezinto ezinengi engingalitshela zonaz, kodwa lingezithwale khathesia;

13 kodwa nxa yena esefikile, uMoya weqinisob, uzalikhokhelela eqinisweni lonke; ngoba kayikuzikhulumela ngokwakhe, kodwa loba yini ayizwayo uzayikhulumac, alibikeled izinto ezizayoe.

14 Yena uzangidumisaf, ngoba uzathatha okungokwamig, alibikele khonah.

15 Konke uBaba alakho, kungokwamii; yikho-ke ngisithi uzathatha okungokwamij, alibikele khonak.

Ukuvalelisa kukaJesu

16 Okwesikhatshana futhi kaliyikungibonal, kubuye kube yisikhatshana libe selingibonam, ngoba mina ngiya kuBaban.

17 Ngakho abanye kubafundi bakhe bakhulumisana besithi: Kuyini lokho akutsho kithi: Okwesikhatshana, futhi kaliyikungibona, kubuye kube yisikhatshana libe selingibona; lokuthi: Ngoba mina ngiya kuBabao?

18 Basebesithi: Kuyini lokhu akutshoyo ukuthi: Okwesikhatshana? Kasazi ukuthi utshoni.

19 UJesu wayesesazi ukuthi babethanda ukumbuzap, wasesithi kubo: Liyabuzana ngalokho yini, ukuthi ngithe: Okwesikhatshana futhi kaliyikungibona, kubuye kube yisikhatshana libe selingibonaq?

20 Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Lina lizakhala lililer, kodwa umhlaba uzathokoza; futhi lizakuba losizi lina, kodwa usizi lwenu luzaphendulwa lube yintokozos.

21 Owesifazana nxa ebeletha ulobuhlungu, ngoba ihola lakhe selifikile; kodwa nxa esebelethe usane, kasakhumbuli ubuhlungu, ngenxa yentokozo yokuthi kuzelwe umuntu emhlabenit.

22 Ngakho lani-ke lilosizi khathesiu; kodwa ngizabuya ngilibone, lenhliziyo yenu ithokoze, njalo kakho ongalemuka intokozo yenuv.

23 Langalolosuku kaliyikungibuza luthow. Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kini: Loba kuyini elizakucela kuBaba ebizweni lami uzalinikax.

24 Kuze kube khathesi kalicelanga lutho ebizweni lami; celani, lizakwemukeliswa, ukuze intokozo yenu igcwaley.

25 Ngikhulume izinto lezi kini ngemifanekiso; kodwa isikhathi siyeza lapho ngingasayikukhuluma kini ngemifanekiso, kodwa ngizalitshela ngoBaba ngokucacileyoz.

26 Ngalolosuku lizacela ebizweni lami; njalo kangitsho kini ukuthi ngizalicelela mina kuBabaa;

27 ngoba uBaba uqobo uyalithanda, ngoba lina lingithandileb, likholiwec ukuthi mina ngiphume kuNkulunkulude.

28 Ngiphume kuBaba, njalo ngeza emhlabenifg; ngiyasuka futhi emhlabeni, ngiya kuBabah.

29 Abafundi bakhe bathi kuye: Khangela khathesi ukhuluma ngokucacileyoi, njalo kawukhulumi lamfanekiso.

30 Khathesi siyazi ukuthi uyazi izinto zonke, njalo kawudingi ukuthi umuntu akubuzej; ngalokhu siyakholwak ukuthi uphume kuNkulunkululm.

31 UJesu wabaphendula wathi: Selikholwa yinin?

32 Khangelani, ihola liyeza, yebo selifikileo, elokuthi lihlakazekep ngulowo lalowoq aye kibo, lingitshiye ngingedwar; kanti kangingedwa, ngoba uBaba ulamis.

33 Ngikhulume lezizinto kini, ukuze libe lokuthula kimit. Emhlabeni lizakuba lenhluphekou; kodwa manini isibindiv, mina ngiwunqobile umhlabaw.

Umkhuleko kaJesu

17UJesu wakhuluma lezizinto, waphakamisela amehlo akhe ezulwinia, wathi: Baba, ihola selifikileb; dumisa iNdodana yakho, ukuze layo iNdodana yakho ikudumisec;

2 njengoba uyinikile amandla phezu kwayo yonke inyamad, ukuze bonke obanike yona, ibanike impilo elaphakadee.

3 Lalokhu yimpilo elaphakade, ukuthi bazi wenaf uNkulunkulu wedwa weqinisog, loJesu Kristu omthumileyoh.

4 Mina ngikudumisile emhlabenii; ngiwuqedile umsebenzi obunginike wona ukuthi ngiwenzej;

5 khathesi-ke ngidumise wena, Babak, ngilawe uqobo ngenkazimulo engangilayo kanye lawel ungakabi khona umhlabam.

6 Ngilibonakalisile ibizo lakho ebantwinin onginike bona bevela emhlabenio; babengabakho, njalo wanginika bonap; balilondolozile ilizwi lakhoq.

7 Khathesi sebesazi ukuthi konke, loba yikuphi onginike khona, kuvela kuwer;

8 ngoba amazwi onginike wona, ngibanikile wona; bawemukelas, njalo bayazi ngeqiniso ukuthi ngiphuma kuwet, bakholiweu ukuthiv ungithumile wenaw.

9 Mina ngiyabakhulekela bonax; kangikhulekeli umhlabay, kodwa labo onginike bonaz, ngoba bangabakhoa;

10 njalo konke okwami kungokwakho, lokwakho kungokwamib; njalo ngidunyisiwe kuboc.

11 Njalo kangisekho emhlabenid, kodwa basemhlabeni bona, njalo mina ngiyeza kuwee. Baba oNgcwelef, balondolozeg ebizweni lakho laboh onginike bonai, ukuze babe munyej, njengathik.

12 Lapho ngiselabo emhlabeni, mina ngabalondolozal ebizweni lakhom; labo onginike bona ngibalindilen, njalo kakho kubo olahlekileyoo, ngaphandle kwendodana yokulahlwap, ukuze kugcwaliseke umbhaloq.

13 Kodwa khathesi ngiza kuwer, njalo lezizinto ngizikhuluma emhlabeni, ukuze babe lentokozo yami igcwalisekile kubos.

14 Mina ngibanikile ilizwi lakhot, lomhlaba ubazondileu, ngoba bengeyisibo abomhlabav, njengoba mina ngingesuye owomhlabaw.

15 Kangiceli ukuthi ubasuse emhlabeni, kodwa ukuze ubalondolozex kokubiy.

16 Kabasibo abomhlaba, njengalokhu mina ngingesuye owomhlabaz.

17 Bangcwelisea eqinisweni lakhob; ilizwi lakhoc liliqinisod.

18 Njengalokhu wangithuma emhlabeni, lami ngibathumile emhlabenie.

19 Njalo mina ngizehlukanisela bonaf, ukuze labo behlukaniswe eqiniswenig.

20 Njalo kangiceleli laba bodwa, kodwa lalabo abazakholwa kimi ngelizwi laboh;

21 ukuze bonke babe munyei; njengalokhu wena, Baba, ukimi, lami ngikuwej, ukuze labo babe munye kithik; ukuze umhlaba ukholwel ukuthi wena ungithumilem.

22 Lenkazimulo mina onginike yonan, ngibanikile bonao, ukuze babe munye, njengathi simunyep.

23 Mina ngikubo, lawe ukimiqr, ukuze bapheleliswe babe munyes, lokuze umhlaba wazit ukuthi wena ungithumile, lokuthi ubathandile, njengalokhu ungithandileu.

24 Baba, labo onginike bonav, ngithanda ukuthi laphow mina engikhona, labo babe lamix; ukuze babone inkazimulo yamiy, onginike yonaz, ngoba wangithanda kungakasekelwa umhlabaa.

25 Baba olungileyob, ngitsho umhlaba kawukwazangac, kodwa mina ngikwaziled, lalaba bayazie ukuthi wena ungithumilef;

26 njalo ngibazisile ibizo lakho, njalo ngizabazisa lonag; ukuze uthando ongithande ngalo lube kuboh, lami kuboi.

Ukubotshwa kukaJesu

18UJesu esekhulumile lezizinto waphuma kanye labafundi bakhea waya ngaphetsheya kwesifudlana iKidronib, lapho okwakukhona isivande, angena kuso yena labafundi bakhec.

2 Njalo uJudasi laye, owamnikelayo, wayeyazi lindawod; ngoba uJesu wayebuthana khona labafundi bakhe kanengie.

3 Ngakho uJudasi, esethethef isigaba samabuthog, labancedisi abavela kubapristi abakhulu labaFarisih, waya khona belezibane lamalambi lezikhalii.

4 Kwathi uJesu, ekwazi konke okwakuzamehlela, waphuma wathi kubo: Lidinga banij?

5 Bamphendula bathi: UJesu weNazaretha. UJesu wathi kubo: Mina nginguye. LoJudasi owamnikelayo laye wayemi labo.

6 Ngakho kuthe esithi kubo: Mina nginguye; bahlehla nyovane, bawela phansi.

7 Wasephinda wababuza wathi: Lidinga bani? Basebesithi: UJesu weNazaretha.

8 UJesu waphendula wathi: Ngilitshelile ukuthi mina nginguye; ngakho uba lidinga mina, yekelani laba bahambe;

9 ukuze ligcwaliseke ilizwi ayelikhulumile elokuthi: Kulabo owanginika bona, angilahlekelwanga lamunye wabok.

10 Kwathi uSimoni Petro elenkemba wayihwatsha, wagadla inceku yompristi omkhulu, waquma indlebe yayo yokunene. Lebizo lenceku lalinguMalikusi.

11 UJesu wasesithi kuPetro: Faka inkemba yakho esikhwameni; inkezo uBaba anginike yona, kangiyikuyinatha yinil?

12 Ngakho isigabamn samabutho lendunao labancedisi bamaJuda bambamba uJesup, bambopha,

13 basebemusaq kuqala kuAnasir; ngoba wayenguyisezala kaKayafasis, owayengumpristi omkhulu ngalowomnyakat.

14 Kwakunguye uKayafasi owayecebise amaJuda, ukuthi kwakulungile ukuthi umuntu oyedwa afele isizweu.

UPetro ulandula uJesu. Ukuthethwa kwecala likaJesu

15 USimoni Petro wasemlandela uJesuv, lomunye umfundi. Lalowomfundi wayesaziwa ngumpristi omkhulu, wangena loJesu egumeni lompristi omkhuluw;

16 kodwa uPetro wayemi ngaphandle emnyangox. Wasephuma lowomfundi omunye owayesaziwa ngumpristi omkhulu, wasekhuluma lomlindisangokazi, wamngenisa uPetroy.

17 Incekukazi encane engumlindisango yasisithi kuPetro: Kawusuye lawe omunye wabafundi balumuntu yini? Yena wathi: Kangisuyez.

18 Njalo izinceku labancedisia babemi bebase umlilo wamalahle, ngoba kwakumakhazab, njalo besotha; uPetro laye wayemi labo esotha.

19 Umpristi omkhulu wasembuza uJesu ngabafundi bakhe, langemfundiso yakhec.

20 UJesu wamphendula wathi: Mina ngikhulume obala emhlabenid; ngezikhathi zonke mina bengifundisa esinagogenie lethempelinif, lapho amaJuda abuthana khona ngesikhathi sonke, njalo kangikhulumanga lutho ensithag.

21 Ubuzelani kimi? Buza labo abakuzwayo lokho engakukhuluma laboh; khangela, bona bayazazi izinto mina engazitshoyoi.

22 Kwathi esetshilo lezizinto, omunye wabancedisij owayemi khona wamwakala1 uJesuk, esithi: Kanti uphendula njalo umpristi omkhulul?

23 UJesu wamphendula wathi: Uba ngikhulume kubi, fakaza ngobubi; kodwa uba kuhle, ungitshayelani?

24 UAnasi wasemthuma ebotshiwe kuKayafasi umpristi omkhulum.

25 Kodwa uSimoni Petro wayemi esothan; basebesithi kuye: Kawusuye lawe omunye wabafundi bakhe yini? Waphika yena, wathi: Kangisuyeo.

26 Omunye wezinceku zompristi omkhulu, oyisinini somuntu uPetro aquma indlebe yakhep, wathi: Mina kangikubonanga yini esivandeni ulaye?

27 UPetro wasebuya ephika; njalo lahle lakhala iqhudeq.

UJesu uphambi kukaPilatu

28 Basebemkhupha uJesur kuKayafasi bamusa endlini yombusis; njalo kwakusekuseni, kodwa kabangenanga bona endlini yombusi, ukuze bangangcolit, kodwa ukuze badle iphasikau.

29 Ngakho uPilatu waphumela kubo, wathi: Limbeka cala bani lumuntuv?

30 Basebephendula bathi kuye: Uba lo ubengesuye owenza okubiw, ngabe kasimnikelanga kuwe.

31 UPilatu wasesithi kubo: Mthatheni lina, limahlulele njengomlayo wakinix. Ngakho amaJuda athi kuye: Kakuvunyelwa kithi ukubulala umuntu;

32 ukuze kugcwaliseke ilizwi uJesu alikhulumayo, ukutshengisa uhlobo lokufa ayezakufa ngaloy.

33 Ngakho uPilatu wabuye wangena endlini yombusi, wambiza uJesu, wathi kuye: Wena uyiNkosi yamaJuda yiniz?

34 UJesu wamphendula wathi: Uyazitsholo lokhu wena yini, kumbe abanye bakutshelile ngami?

35 UPilatu waphendula wathi: Kanti ngingumJuda mina? Isizwe sakini labapristi abakhulu bakunikele kimi; wenzeni?

36 UJesu waphendula wathi: Umbuso wamia kawusiwo walumhlabab; uba umbuso wami ubungowalumhlabac, inceku zamid bezizakulwae, ukuze nginganikelwa kumaJudaf; kodwa khathesi umbuso wami kawusiwo owalapha.

37 UPilatu wasesithi kuye: Ngakho uyinkosi yini? UJesu waphendula wathi: Uyatsho wena, ukuthi mina ngiyinkosig. Mina ngazalelwa lokhu, njalo ngizele lokhu emhlabenih, ukuze ngifakazelei iqinisoj. Wonke oweqiniso uyalizwa ilizwi lamik.

38 UPilatu wathi kuye: Liyini iqiniso?

Kwathi esetshilo lokhu, wabuya waphumela kumaJudal, wathi kuwo: Mina kangitholi lacala kuyem.

39 Kodwa lilomkhuba, wokuthi ngilikhululele omunye ngephasika; ngakho liyathanda ukuthi ngilikhululele iNkosi yamaJuda yinin?

40 Wonke asememeza futhio, athi: Hatshi lo, kodwa uBarabasip; kodwa uBarabasi wayengumphangiq.

UJesu ugwetshelwa ukufa

19Ngakho uPilatu wamthatha uJesu, wamtshaya ngesiswepua.

2 Labebutho beluka umqhele wameva bawubeka ekhanda lakheb, bamgqokisa isembatho esiyibubendec,

3 basebesithi: Bayethe, Nkosi yamaJuda! Basebemtshaya ngempamad.

4 UPilatu wasebuya waphumela phandle, wathi kubo: Khangelani, ngiyamkhuphela phandle kinie, ukuze lazi ukuthi kangitholi lacala kuyefg.

5 UJesu wasephumela phandle, ethwele umqhele wameva embethe isembatho esiyibubende. UPilatu wasesithi kubo: Khangelani lumuntu!

6 Kwathi abapristi abakhulu labancedisih bembona, bamemeza bathi: Bethela, bethela! UPilatu wathi kubo: Mthatheni lina, limbethele; ngoba mina kangitholi cala kuyei.

7 AmaJuda amphendula athi: Silomlayo thina, langokomlayo wethu ufanele ukufaj, ngoba uzenze iNdodana kaNkulunkuluk.

8 Kwathi uPilatu esizwa lelolizwi, wesaba kakhulul,

9 wangena futhi endlini yombusim, wathi kuJesu: Uvela ngaphi wenan? Kodwa uJesu kamnikanga mpenduloo.

10 Khona uPilatu wathi kuye: Kawukhulumi lami yini? Kawazi yini ukuthi ngilamandla okukubethela, njalo ngilamandla okukukhulula?

11 UJesu wamphendula wathi: Ungeke ube lamandla phezu kwamip, uba ungawanikwangaq evela phezulur; ngakho onginikele kuwe ulesono esikhulus.

12 Kusukela lapho uPilatu wadinga ukumkhulula. Kodwa amaJuda amemeza athi: Uba ukhulula lo, kawusuye umngane kaKesari; wonke ozenza inkosi, uphikisana loKesarit.

13 Kwathi uPilatu esizwa lelilizwi wamkhuphela phandle uJesuu, wahlala phansi esihlalweni sokwahlulela, endaweni ebizwa ngokuthi Gandelwe ngaMatshev, kodwa ngesiHebheru yiGabathaw;

14 njalo kwakungamalungiselelo ephasikax, njalo kwakungaba lihola* lesithuphay; wasesithi kumaJuda: Khangelani inkosi yenuz!

15 Kodwa amemeza athi: Susa, susa, mbethelea! UPilatu wathi kuwo: Ngibethele yini inkosi yenu? Abapristi abakhulu baphendula bathi: Kasilankosi ngaphandle kukaKesarib.

16 Ngakho wasemnikela kubo, ukuze abethelwec. Basebemthatha uJesu bamqhubad.

Ukubethelwa lokufa kukaJesu

17 Kwathi ethwele isiphambanoe sakhe waphuma waya endaweni ethiwa yiNdawo yokhakhayif, ethiwa ngesiHebheru yiGolgotha;

18 lapho abambethela khona, labanye ababili kanye laye, ngapha langapha, loJesu ephakathig.

19 UPilatu wasebhala lesaziso, wasiphanyeka esiphambanweni; njalo kwakubhalwe ukuthi: UJESU UMNAZARETHA INKOSI YAMAJUDAh.

20 Lalesisaziso abanengi bamaJuda basifunda, ngoba indawo lapho uJesu ayebethelwe khona yayiseduze lomuzii; njalo kwakubhalwe ngesiHebheru, ngesiGriki, ngesiRomaj.

21 Abapristi abakhulu bamaJuda basebesithi kuPilatu: Ungabhali ukuthi: INkosi yamaJuda; kodwa ukuthi lo wathi: NgiyiNkosi yamaJuda.

22 UPilatu waphendula wathi: Engikubhalileyo, ngikubhalilek.

23 Kwathi abebutho, sebembethele uJesul, bathatha izembatho zakhe, basebezenza izabelo ezine, ngulowo lalowo owebutho waba lesabelom, lesigqoko; kodwa isigqoko sasingelamthungon, selukiwe sonke kusukela phezulu.

24 Ngakho bakhulumisana besithi: Kasingasidabuli, kodwa asisenzele inkatho, ukuthi sizakuba ngesikabani; ukuze kugcwaliseke umbhalo othi: Babelana izembatho zami, benza inkatho yokuphosa ngesigqoko samio. Azenza-ke lezizinto amabutho.

25 Kwakumi esiphambanweni sikaJesu unina, lodadewabo kaninap, uMariyaq umkaKlophasi, loMariya Magadalenar.

26 Ngakho uJesu ebona unina, lomfundi amthandayo bemi khonas, wathi kunina: Mama, khangela indodana yakhot.

27 Emva kwalokho wathi kumfundi: Khangela unyoko. Kusukela ngalelohola lowomfundi wamthatha wamusa kwakheu.

28 Emva kwalokhu uJesu ekwazi ukuthi konke kwasekuphelile, ukuze kugcwaliseke umbhalov, wathi: Ngomile.

29 Kwakubekwe isitsha sigcwele ivinigaw; basebegcwalisa uzipho ngevinigax, baluhloma kuhisope*, balusa emlonyeni wakhey.

30 Kwathi-ke uJesu elemukele iviniga, wathi: Kuphelilez; wasekhothamisa ikhanda, wanikela umoyaa.

31 Ngakho amaJuda, ngoba kwakungamalungiselelob, ukuze izidumbu zingahlali esiphambanweni ngesabathac (ngoba lolosuku lwesabatha lwalulukhulud), acela uPilatu ukuthi yephulwe imilenze yabo, njalo basuswe.

32 Ngakho abebutho beza, bephula imilenze yowokuqala leyomunye ababebethelwe laye;

33 kodwa sebefika kuJesu, kwathi bebona ukuthi wayesefile, kabayephulanga imilenze yakhe;

34 kodwa omunye webutho wamgwaza ngomkhonto ehlangothini, njalo kwahle kwaphuma igazi lamanzie.

35 Yena owabonayo ufakazile, njalo ubufakazi bakhe buqinisile, yena-ke uyazi ukuthi ukhuluma okuliqiniso, ukuze lina likholwef.

36 Ngoba lezizinto zenzeka ukuze kugcwaliseke umbhalo othi: Kakuyikwephulwa thambo lakheg.

37 Njalo lomunye umbhalo uthi: Bazamkhangela abamgwazileyoh.

Ukungcwatshwa kukaJesu

38 Kwathi emva kwalezizinto uJosefa weArimathiyai, owayengumfundi kaJesu, kodwa ngasese ngenxa yokwesaba amaJudaj, wacela kuPilatu ukuthi asuse isidumbu sikaJesu; futhi uPilatu wavuma. Ngakho weza wasisusa isidumbu sikaJesu.

39 Kwasekusiza loNikodimak, owafika kuJesu kuqala ebusuku, ephethe inhlanganisol yemure*m lenhlaban engaba amaphawundi alikhuluo.

40 Basebesithatha isidumbu sikaJesu, basibopha ngamalembu acolekileyo kanye lamakhap, njengomkhuba wamaJuda wokungcwabaq.

41 Njalo kwakukhona kuleyondawo ayebethelwe khona isivande, lesivandeni kwakulengcwaba elitsha, okwakungazange kubekwe muntu kulo.

42 Basebembeka lapho uJesu ngenxa yamalungiselelo amaJuda, ngoba ingcwaba laliseduzer.

Ukuvuka kukaJesu

20Kwathi ngolokuqala lweviki uMariya Magadalena wafika engcwabeni ekuseni kakhulu, kusesemnyamaa, wabona ilitshe lisusiwe engcwabenib.

2 Ngakho wagijima weza kuSimoni Petro lakomunye umfundi uJesu ayemthandac, wathi kubo: Bayisusile iNkosi engcwabeni, njalo kasazi lapho abayibeke khona.

3 Ngakho uPetro waphuma lomunye umfundi, bafika engcwabenid.

4 Basebegijima bobabili kanyekanye; omunye umfundi wasegijima phambili ngesiqubu kuloPetro, wafika kuqala engcwabeni.

5 Kwathi ekhothama elunguzae wabona amalembu acolekileyo endlelwe, kodwa kangenangaf.

6 USimoni Petro wasefika emlandela, wangena engcwabeni, wabona amalembu acolekileyo endlelweg,

7 lelembu lobuso elalisekhanda lakhe, lingabekwanga lamalembu acolekileyoh, kodwa lendluliwe lisendaweni yalo lodwa.

8 Ngakho wasengena laye omunye umfundi owayefike kuqala engcwabeni, wabona, wakholwa;

9 ngoba babengakaqedisisii umbhalo, ukuthi ubemele ukuvuka kwabafileyoj.

10 Basebesuka futhi abafundi baya kibok.

Ukuzibonakalisa kukaJesu

11 Kodwa uMariya wema engcwabeni phandle ekhalal; kwathi esakhala, wakhothama walunguza engcwabenim,

12 wasebona ingilosi ezimbili zembethe ezimhlophe zihlezi, enye isemakhanda, lenye ingasenyaweni, lapho isidumbu sikaJesu ebesilele khonan.

13 Zona zasezisithi kuye: Mama, ukhalelani? Wathi kuzo: Ngoba bayithethe iNkosi yami, njalo kangazi lapho abayibeke khona.

14 Kwathi esetshilo lezizinto watshibilika, wabona uJesu emio, kodwa wayengazi ukuthi nguJesup.

15 UJesu wathi kuye: Mama, ukhalelani? Udinga baniq? Yena ecabanga ukuthi ngumphathi wesivande, wathi kuye: Nkosi, uba wena umsusile, ngitshele lapho ombeke khona, mina-ke ngizamthathar.

16 UJesu wathi kuye: Mariya! Yena watshibilika wathi kuye: Raboni! okuyikuthi: Mfundisis.

17 UJesu wathi kuye: Ungangibambi, ngoba kangikenyukeli kuBabat; kodwa yana kubafowethuu, uthi kubo: Ngiyenyukela kuBaba loYihlov, lakuNkulunkulu wami loNkulunkulu wenuw.

18 UMariya Magadalena weza wababikela abafundi ukuthi uyibonile iNkosi, njalo imtshele lezizintox.

19 Kwathi kusihlwa ngalolosuku, olokuqala lwevikiy, leminyango ivaliwe lapho abafundi ababehlangene khonaz, ngenxa yokwesaba amaJudaa, uJesu wafika wema phakathib, wathi kubo: Ukuthula kakube kinic.

20 Njalo esetshilo lokhu wabatshengisa izandla zakhe lohlangothi lwakhed. Ngakho abafundi bathokoza beyibona iNkosie.

21 UJesu wasebuya esithi kubo: Ukuthula kakube kinif; njengobag uBaba engithumile, lami ngiyalithumah.

22 Kwathi esetshilo lokhu waphephetha phezu kwabo wathi kubo: Yemukelani uMoya oNgcwelei.

23 Loba ngobani elithethelela izono zabo, bathethelelwe; loba ngobani elibamba ezabo, zibanjiwej.

24 Kodwa uTomasi, omunye wabalitshumi lambili, othiwa nguDidimusi, wayengekho labo mhla uJesu efikak.

25 Ngakho abanye abafundi bathi kuye: Siyibonile iNkosi. Kodwa yena wathi kubo: Uba ngingaboni ezandleni zayo amanxeba ezipikili, njalo ngifake umunwe wami enxebeni lezipikili, njalo ngibeke izandla zami ehlangothini lwayo, kangisoze ngikholwel.

26 Njalo emva kwensuku eziyisificaminwembili abafundi bakhe babephakathi futhi, loTomasi elabo. UJesu wafikam, iminyango ivaliwe, wema phakathi wathin: Ukuthula kakube kinio.

27 Wasesithi kuTomasi: Letha umunwe wakho lapha, ubone izandla zami; njalo letha isandla sakho, usifake ehlangothini lwami; njalo ungabi ngongakholwayo, kodwa okholwayop.

28 UTomasi wasephendula, wathi kuye: Nkosi yami loNkulunkulu wami!

29 UJesu wathi kuye: Ngoba usungibonile, Tomasi, ukholiwe; babusisiwe abangabonangaqr, kanti bakholiwes.

Umsebenzi wevangeli

30 Njalot uJesu wazenza lezinye izibonakaliso ezinengi phambi kwabafundi bakheu, ezingalotshwanga kulolugwalo.

31 Kodwa lezi zilotshiwe, ukuze likholwe ukuthi uJesu unguKristuv iNdodana kaNkulunkuluw, njalo ukuze lithi, likholwa, libe lempilox ebizweni lakhey.

UJesu uzibonakalisa kubafundi bakhe elwandle lweTiberiyasi

21Emva kwalezizinto uJesu wabuya wazibonakalisaa kubafundi elwandle lweTiberiyasib; njalo wazibonakalisa ngalindlela.

2 Babendawonye oSimoni Petro, loTomasi othiwa nguDidimusic, loNathaniyelid oweKana yeGalilie, lamadodana kaZebediya, labanye ababili babafundi bakhef.

3 USimoni Petro wathi kubo: Ngiyagola inhlanzi. Bathi kuye: Lathi sizahamba lawe. Basebephuma bahle bangena emkhunjinig, kodwa ngalobobusuku kababambanga luthoh.

4 Kwathi sekusemadabukakusa uJesu wema ekhunjinii; kodwa abafundi babengazi ukuthi nguJesuj.

5 Ngakho uJesu wathi kubo: Bantwana, lilokudla yinik? Bamphendula bathi: Hatshil.

6 Wasesithi kubo: Phosani imbule ehlangothini lokunene lomkhumbi, njalo lizatholam. Basebephosa, njalo babengaselakho ukulidonsa ngenxa yobunengi benhlanzi.

7 Ngakho lowomfundi uJesu ayemthanda wathi kuPetron: YiNkosi. USimoni Petro, esezwile ukuthi yiNkosi, wagqoka isembathoo (ngoba wayenqunup), waseziphosela olwandle.

8 Kodwa abanye abafundi beza ngomkoloq, bedonsa imbule lenhlanzi, ngoba babengekhatshana lomhlabathi, kodwa kungaba zingalo ezingamakhulu amabili.

9 Kwathi sebekhuphukele emhlabathini, babona umlilo wamalahler khona, lenhlanzi zibekwe phezu kwawo, lesinkwas.

10 UJesu wathi kubo: Lethani ezinye zezinhlanzi elisanda kuzibambat.

11 USimoni Petro wasekhwela, wahudulela imbule emhlabathini, ligcwele inhlanzi ezinkulu, ikhulu lamatshumi amahlanu lantathu; njalo lanxa zazinengi kangaka, imbule kalidabukangau.

12 UJesu wathi kubo: Wozaniv lidlew. Kodwa kakho kubafundi owaba lesibindi sokumbuza ukuthi: Ungubani wena? besazi ukuthi yiNkosi.

13 UJesu wasesizax, wathatha isinkwa, wabanika, lenhlanzi ngokufananayoy.

14 Lokhu sekungokwesithathu uJesu ebonakaliswaz kubafundi, esevukile kwabafileyoa.

Ukholo lukaPetro

15 Sebedlileb, uJesu wathi kuSimoni Petro: Simoni kaJonac, uyangithanda kulalaba yinid? Wathi kuye: Yebo Nkosi; wena uyazi ukuthi ngiyakuthanda. Wathi kuye: Phana amawundlu ami ukudla.

16 Wabuya wathi kuye ngokwesibili: Simoni kaJona, uyangithanda yinie? Wathi kuye: Yebo Nkosi, wena uyazi ukuthi ngiyakuthanda. Wathi kuye: Yelusa izimvu zamif.

17 Wathi kuye ngokwesithathu: Simoni kaJona, uyangithanda yinig? UPetro wadabuka ngoba wathi kuye ngokwesithathu: Uyangithanda yinih? Wasesithi kuye: Nkosi, wena uyakwazi konke; wena uyakwazi ukuthi ngiyakuthandai. UJesu wathi kuye: Phana izimvu zami ukudla.

18 Ngiqinisile, ngiqinisile, ngithi kuwej: Usemutsha, wawuzibhinca, uhamba lapho othanda khona; kodwa nxa usumdala, uzakwelula izandla zakho, omunye abesekubopha, akuse lapho ongathandi khonak.

19 Lalokhu wakutsho, etshengisa indlela yokufal ayezadumisa uNkulunkulu ngayom. Esetshilo lokhu wathi kuye: Ngilandelan.

20 UPetro etshibilika wabona umfundi uJesu amthandayo elandelao, yena futhi owayeyeme esifubeni sakhe ekudleni kwantambama wathi: Nkosi, ngubani ozakunikelap?

21 Kwathi uPetro embona wathi kuJesu: Nkosi, lo-ke?

22 UJesu wathi kuye: Uba ngithanda ukuthi ahlaleq ngize ngifike, ulani lakhor? Ngilandela wenas.

23 Ngakho lelilizwi laphumela kubazalwane, ukuthi lowomfundi kayikufa; kanti uJesu katshongo kuye ukuthi kayikufa; kodwa wathi: Uba ngithanda ukuthi ahlale ngize ngifike, ulani lakhot?

Isicino

24 Nguye lowomfundi ofakaza ngalezizinto, lozibhalileyo; njalo siyaziu ukuthi ubufakazi bakhe buliqinisov.

25 Njalo zikhona lezinye izinto ezinengi uJesu azenzayo, uba bezilotshiwe zonke ngazinyew, ngicabanga ukuthi lomhlaba lawox ubungebe lendawo yezingwalo ezilotshiweyo. Ameniy.

a Gen. 1.1. 1 Joha. 1.1. Joha. 17.5. Kol. 1.17. Jobe 28.20-28. Zaga 8.12,22-30.

b 1.14.17.22. 1 Joha. 5.7. Isam. 19.13.

c 1 Joha. 1.2.

d Fil. 2.6.

e Hlab. 33.6. Joha. 1.10. 1 Kor. 8.6. Efe. 3.9. Kol. 1.16. Heb. 1.2. 11.3. 2 Pet. 3.5.

f 5.26. 11.25. 6.57. 1 Joha. 5.11,19. 1 Joha. 1.1.

g 1.9. 8.12. 9.5. 12.46.

h 3.19.

i 3.19.

j Efe. 3.18.

k Mal. 3.1. Joha. 1.33.

l Mat. 3.1. Mark. 1.4. Luka 3.2.

m Seb. 19.4.

n 5.35.

o 1.4. Isa. 49.6. 1 Joha. 2.8.

p 1.14. 3.19. 12.46.

q 1.3.

r 16.32. Luka 19.14. Seb. 3.26. 13.46.

s 13.1. Seb. 4.23. 24.23. 1 Tim. 5.8.

1 amandla: kumbe, ilungelo.

t 1 Joha. 3.1. Isa. 56.5. Dute. 14.1.

u 3.3,6,7. 1 Pet. 1.23.

v Jak. 1.18.

w Isam. 7.15. 21.3. Levi 26.11.

x Mat. 1.16. Luka 24.39. Roma 1.3. 1 Tim. 3.16. Heb. 2.14. 1 Joha. 4.2. Gal. 4.4.

y Isam. 7.15. 21.3. Levi 26.11.

z Isa. 40.5. Luka 9.32. 2.11. 11.40.

a 2 Pet. 1.17.

b 1.33. Mal. 3.1.

c 1.17.

d 1.32,34. 3.26,32. 5.33. 1.19.

e 7.37.

f Mat. 3.11. Mark. 1.7. Luka 3.16. Joha. 1.27,30. 3.30,31.

g Dan. 6.3.

h 8.58.

i 1.30. 15.18.

j Efe. 4.13. Kol. 1.19. 2.9,10. Joha. 1.14. 3.34. Roma 15.29.

k Eks. 20.1. 24.3. Dute. 4.44. 5.1. 33.4. Joha. 7.19. Seb. 7.38.

l 1.14. Roma 6.14. Roma 3.24. 5.21.

m 8.32. 14.6.

n Eks. 33.20. Dute. 4.12. Mat. 11.27. Luka 10.22. Joha. 5.37. 6.46. 12.41. 1 Tim. 1.17.6.16. Heb. 11.27. 1 Joha. 4.12,20.

o 16.32. Luka 19.14. Seb. 3.26. 13.46.

p 1.14. 3.16,18. 1 Joha. 4.9.

q 3.13. 7.34.

r Luka 16.22.

s 3.32.

t 1.15. 5.33.

u 5.10.

v 3.28. Seb. 13.25.

w Mat. 11.14.

x Dute. 18.15,18. Joha. 6.14.

y Isa. 40.3. Mat. 3.3. Mark. 1.3. Luka 3.4.

z 3.28.

a Hez. 36.25. Zek. 13.1. Mark. 7.4.

b Hez. 36.25. Zek. 13.1. Mark. 7.4.

c 1.20,21.

d Mat. 3.11. Mark. 1.8. Luka 3.16.

e 12.35. Luka 17.21.

f Mal. 3.1.

g 1.15,30. Seb. 19.4.

h Mark. 1.7.

i Hlu. 7.24.

j 3.26. 10.40. 1.43. Mat. 3.1.

k Eks. 12.3. Isa. 53.7. Joha. 1.36. Seb. 8.32. 1 Pet. 1.19. Isam. 5.6,8,12,13. 6.1,16.

l 1 Joha. 3.5. Kol. 2.14. Eks. 28.38.

m 1.15,27.

n 1.15.

o 7.4.

p Luka 1.17,76,77.

q 1.15,34.

r Mat. 3.16.

s Mat. 3.11. Mark. 1.8. Luka 3.16. Seb. 1.5.

t 1.15,34.

u 1.49. Mat. 14.33.

v Isa. 40.3. Mat. 3.3. Mark. 1.3. Luka 3.4.

w 1.29.

x 18.4,7. 20.15.

y Mat. 23.7,8. 26.25,49. Mark. 9.5. 11.21. 14.45. Joha. 1.49. 3.2,26. 4.31. 6.25. 9.2. 11.8. Mark. 10.51. Joha. 20.16.

z 1.42. Mat. 4.18-22. Mark. 1.16-20. Luka 5.2-11.

a 5.18.

2 Mesiya: kumbe, ogcotshiweyo.

b 4.25.

c 1.36. Mat. 19.26.

d Mat. 16.17.

e Jobe 30.6. Jer. 4.29. Mat. 10.2. 16.18.

f 1.29,35. 2.1.

g 1.28.

h Mat. 10.3. Mark. 3.18. Luka 6.14. Joha. 1.43,45,46,48. 6.5,7. 12.21,22. 14.8,9. Seb. 1.13.

i Mat. 11.21.

j 1.46-49.21.2.

k Luka 24.27.

l Luka 24.27.

m Mat. 2.23.

n 6.42.

o 7.41,42,52.

p Hlab. 73.1. Roma 9.4,6. Joha. 8.39. Roma 2.29. Gal. 3.7,29.

q Hlab. 32.2. Hlab. 15.1,2.

r 1.38.

s 1.34. Luka 22.70. Joha. 6.69. Mat. 14.33.

t Mat. 27.42.

u 16.31. 20.29.

v 13.19.

w Hez. 1.1.

x Gen. 28.12.

y Dan. 7.13.

a 1.29,35,43.

b 2.11. 4.46. 21.2.

c 1.40,42,43,45. 3.22. 6.3,67,70,71.

d Mat. 22.2.

e 19.26.

f 2 Sam. 16.10.

g 7.6. 7.30.

h 3.25. Mark. 7.3,4.

i Ezra 7.22. 2 Lan. 4.5.

j 2.8.

k 4.46.

l Mat. 24.49. Luka 12.45. Seb. 2.15. 1 Kor. 11.21. Efe. 5.18. 1 Thes. 5.7. Isam. 17.2,6.

m 2.11. 4.46. 21.2.

n 1.14.

o 4.46,47,49,51.

p Mat. 12.46.

q Eks. 12.14. Levi 23.5. Dute. 16.1. Joha. 2.23. 5.1. 6.4. 11.55.

r Luka 2.4.

s Mat. 21.12,13. Mark. 11.15-17. Luka 19.45,46. Mal. 3.1-3.

t Seb. 27.32.

u Luka 2.49.

v Hlab. 69.9.

w 5.10.

x Mat. 12.38. Mat. 21.23.

y Efe.2.14. 1 Joha. 3.8. Mat. 12.33.

z Mat. 26.61. 27.40. Mark. 14.58. 15.29.

a 10.18.

b 5.10.

c 1 Kor. 6.19. Kol. 2.9. 1 Kor. 3.16. 2 Kor. 6.16.

d Luka 24.8. Joha. 2.17. 12.16. 14.26.

e Hlab. 16.10. Hos. 6.2. Luka 24.27,44. Joha. 20.9. Seb. 13.34,35. 1 Kor. 15.4.

f 2.11. Joha. 3.2. 4.45. 11.45. 12.18.

g 6.61,64. 13.11. 16.30. 21.17. 1 Sam. 16.7. Mat. 9.4.

a 3.4,9. 7.50. 19.39.

b Luka 18.18. Luka 23.35. 24.20. 7.26,48. 12.42. Seb. 3.17. 4.5,8. 13.27.

c 3.4,9. 7.50. 19.39.

d 7.50. 19.39. 12.42.

e 1.38.

f 2.11,23. 5.36. 9.16,33. 14.10,11. Seb. 2.22.

g Seb. 10.38.

h Mat. 19.28. Joha. 1.13. Gal. 6.15. Jak. 1.18. 1 Pet. 1.3,23. 1 Joha. 3.9. 5.18.

1 ngokutsha: kumbe, ngokwaphezulu.

i Gal. 4.9.

j 4.11. 6.31. 8.33.

k Seb. 2.38. Efe. 5.26. Tit. 3.5. Heb. 10.22. Joha. 13.8.

l Mark. 16.16.

m Seb. 2.38. Efe. 5.26. Tit. 3.5. Heb. 10.22. Joha. 13.8.

n 1.13. 1 Kor. 15.50. Jobe 14.4.

2 ngokutsha: kumbe, ngokwaphezulu.

o 5.28.

p Tshu. 11.5. 1 Kor. 2.11.

q 6.52,60.

r Luka 2.46. Joha. 9.30. 11.28.

s 3.32.

t 3.32.

u Zaga 30.4. Joha. 6.62. Seb. 2.34. 1 Kor. 15.47. Dute. 30.12. Joha. 3.31. 16.28. Efe. 4.9,10.

v 6.38,42,51,58. 3.31.

w 1.18. 7.34.

x Nani 21.9.

y Luka 24.7,26,44,46.

z 8.28. 12.32,34.

a 3.36.

b 3.36. 6.40,47.

c Roma 5.8. 1 Joha. 4.9. 1 Joha. 4.16.

d Roma 8.32. Gen. 22.16.

e 3.18. 1.18. Heb. 11.17.

f 3.36.

g 10.36.

h 8.15. 12.47. 5.45. 8.11. 9.39.

i Mat. 18.11.

j 5.24.

k Mark. 16.16.

l 3.18. 1.18. Heb. 11.17.

m 1.4,9. 12.46.

n 1.5.

o 12.43. 2 Tim. 3.4. Joha. 5.35.

p 7.7.

q Jobe 24.13,16,17. Roma 13.12. Efe. 5.13.

r 5.29.

s 8.9,46. 16.8. Efe. 5.11,13.

3 ukusolwa: kumbe, ukubonwa.

t 5.29.

u 2.23.

v 2.2.

w 4.2.

x Gen. 33.18. Josh. 15.32. 1 Sam. 9.4. Mat. 3.1.

y Gen. 33.18. Josh. 15.32. 1 Sam. 9.4. Mat. 3.1.

z Mat. 3.5,6.

a Mat. 4.12. 14.3. Mark. 6.17. Luka 3.20. Joha. 5.35.

b 2.6.

c 1.38.

d 1.28. 10.40.

e 1.7,15,34. 3.32.

4 ukwemukela: kumbe, ukuzithathela.

f 1 Kor. 4.7.

g Jak. 1.17.

h 1.20,27.

i Mal. 3.1. Mark. 1.2. Luka 1.17. Joha. 1.23.

j Mat. 25.1.

k Hlu. 14.20. 2 Kor. 11.2. Mat. 9.15.

l Luka 22.15.

m Jer. 7.34.

n Mat. 3.11.

o 3.13. 1.15. 8.23.

p 3.3,7.

q Roma 9.5. Efe. 1.21. Fil. 2.9.

r 1 Kor. 15.47.

s 3.13. 1.15. 8.23.

t 1 Kor. 15.47.

u Roma 9.5. Efe. 1.21. Fil. 2.9.

v 3.11. 1.18. 8.38.

w 8.26. 15.15.

x 1.10,11. 3.19.

y 6.27.

z Roma 3.4. 1 Joha. 5.10.

a 7.16.

b Isa. 27.8. Hez. 4.16. Joha. 1.14,16.

c 5.20. Mat. 3.17.

d Mat. 28.18.

e Hab. 2.4. Joha. 1.12. 6.40,47. 11.25. 20.31. 3.15,16,18. Roma 1.17.

a 3.22,26.

b 1 Kor. 1.14-17.

c 3.22. 7.1. 4.47,54.

d 2.11,12.

e Luka 17.11.

f 1 Kho. 16.24.

g Josh. 17.7. Seb. 7.16.

h Gen. 33.19. 48.22. Josh. 24.32. Joha. 4.12.

i Luka 11.6.

j 2 Kho. 7.7,10. Mark. 4.36.

k 19.14. 1.39.

l 4.5,39.

m Luka 9.53. Mat. 10.5. Seb. 10.28.

n 7.38,39. Jer. 2.13. Zek. 14.8. Isa. 12.3. 44.3. Hez. 36.25. Zek. 13.1.

o 6.35,51,58. 7.37.

p 6.54.

q 6.34.

r 16.8.

s 6.14.

t Hlu. 9.7. Gen. 12.6,7. 13.4. 33.18,20. Dute. 11.29. Josh. 8.33.

u Dute. 12.5.

v 5.25.

w 4.12,20.

x Mal. 1.11. 1 Tim. 2.8.

y 2 Kho. 17.28-34.

z Gen. 49.10. Isa. 2.3. Roma 3.1,2. 9.4,5.

a 5.25.

b Fil. 3.3. Juda 1.20.

c Hlab. 145.18.

d Luka 19.10.

e 2 Kor. 3.17.

f Fil. 3.3. Juda 1.20.

g Hlab. 145.18.

h 1.41.

i Dute. 18.18. Joha. 4.29,39.

j 16.13,14,15.

k 9.37. 4.42.

l 4.17,18,25.

m Mat. 12.23. Joha. 4.33.

n 1.38.

o 4.6,8.

p 4.11,15. 2.20. 3.4. 6.34,42,52.

q Jobe 23.12.

r 5.30. 6.38.

s 5.36. 17.4. 19.30.

t Luka 6.20.

u Luka 21.21.

v Mat. 9.37. Luka 10.2. Joha. 4.40.

w 1 Kor. 9.17,18.

x Mark. 4.14.

y 4.38.

z Jobe 31.8.

a 4.38.

b Josh. 24.13.

c Seb. 8.5,17,25.

d 4.5,8.

e 4.29.

f 1.38.

g 1.38.

h 1 Joha. 4.14. 1 Tim. 4.10.

i 4.40.

j Mat. 4.12,13.

k Mat. 13.57. Joha. 4.1,3.

l Luka 9.53.

m 2.23. 3.2.

n Dute. 16.16.

o 2.1.

p 2.9.

q Luka 4.23.

r 4.3.

s 2.12. 4.49,51. 4.46.

t Mat. 12.38. Joha. 4.42,44. 12.37.

u Mat. 24.24. Mark. 13.22. Seb. 4.30. 5.12. 14.3. 15.12. Roma 15.19. 2 Kor. 12.12. Heb. 2.4. Joha. 20.30. Seb. 2.19,22,43. 6.8. 7.36. 2 Thes.2.9.

v Mat. 24.24. Mark. 13.22. Seb. 4.30. 5.12. 14.3. 15.12. Roma 15.19. 2 Kor. 12.12. Heb. 2.4. Joha. 20.30. Seb. 2.19,22,43. 6.8. 7.36. 2 Thes. 2.9.

w 2.12. 4.49,51. 4.46.

x Mark. 5.35. Luka 8.49. Joha. 11.21,22,32.

y 2.12. 4.49,51. 4.46.

z 1.39.

a 2.11. 4.45,46.

b 4.3.

a Levi 23.2-44. Dute. 16.1-17. Joha. 2.13.

b Luka 2.4.

c Seb. 21.40.

d Mat. 12.10. Luka 6.6,8.

e Seb. 12.7.

f Mark. 2.11. Mat. 9.6. Luka 5.24.

g 9.14.

h 5.15,16,18. 1.19. 2.18,20. 6.41,52. 7.1,11,13,15,35. 8.22.

i Eks. 20.10. Neh. 13.19. Jer. 17.21,22. Mat. 12.2. Mark. 2.24. 3.4. Luka 6.2. 13.14.

j 8.11.

k Mat. 12.45. Ezra 9.14.

l 5.15,16,18. 1.19. 2.18,20. 6.41,52. 7.1,11,13,15,35. 8.22.

m 5.15,16,18. 1.19. 2.18,20. 6.41,52. 7.1,11,13,15,35. 8.22.

n 5.16. 7.19.

o 5.18. 7.23. Mat. 12.14.

p Hlu. 18.14.

q Mat. 11.12. Joha. 2.10. 16.24.

r 9.4. 14.10.

s 15,16,18. 1.19. 2.18,20. 6.41,52. 7.1,11,13,15,35. 8.22.

t 5.16. 7.19.

u 5.18. 7.23. Mat. 12.14.

v Mat. 26.66.

w 1.41. 5.43.

x 10.33. 19.7. Fil. 2.6.

y Hlu. 18.14.

z 5.30. 8.28. 14.10. 8.16,38. 11.51. 12.49. 10.30.

a 3.35.

b 4.12. Mark. 13.32. Luka 2.52. Seb. 1.7.

c Roma 4.17. 8.11. Ephes. 2.5. Kol. 2.13. Dute. 32.39.

d 1 Kor. 15.45. Joha. 11.25,26.

e 5.27. Seb. 10.42. 17.31. 1 Pet. 4.5. Mat. 28.18.

f 5.27. 9.39.

g 8.49.

h Luka 10.16. 1 Joha. 2.23.

i 12.44. 3.18. 8.51. 20.31. 1 Joha. 5.10.

j 1 Joha. 3.14.

k 4.23. 5.28. 4.21. 16.2,32.

l 5.28. Efe. 5.14.

m 11.43.

n 6.57. 1.4.

o 5.22.

p 1.12. Mat. 28.18.

q 5.22.

r Dan. 7.13,14.

s 3.7.

t 5.28. Efe. 5.14.

u 1 Kor. 15.52. 1 Thes. 4.16.

v Dan. 12.2.

w 3.20.

x Mat. 16.27.

y 3.20.

z 5.19.

a Mat. 26.39. Joha. 6.38.

b 4.34.

c 8.14,54. 18.21.

d 5.37.

e 7.28,29. 8.55.

f 1.19.

g 1.7,15.

h 1 Joha. 5.9.

i 1.8.

j 3.24.

k 2 Pet. 1.19.

l Mat. 13.20. Joha.3.19.

m 1 Joha. 5.9.

n 10.25,38. 14.11. 15.24. 3.2.

o 4.34.

p 17.3.

q 17.3.

r Mat. 3.17. 17.5. Joha. 8.18. 6.27.

s Dute. 4.12.

t 1.18.

u 1 Joha. 4.13,14. 5.10.

v Luka 16.29. Joha. 5.45,46.

w Luka 24.27. Joha. 1.45.

x 1.11. 3.19. 7.17.

y 7.18. 8.50,54. 5.34. 1 Thes. 2.6.

z Mat. 25.24.

a Dute. 6.5.

b 7.28.

c Mat. 24.5. 2 Thes. 2.3,4,8,10.

d 12.43.

e Roma 2.29.

f 17.3.

g 3.17. 8.15.

h Dute. 31.21. Joha. 7.19. Roma 2.12.

i Roma 2.17.

j Luka 24.27.

k 2 Tim. 3.15.

l Luka 16.31.

a Mat. 14.13-21. Mark. 6.32-44. Luka 9.10-17.

b Mat. 4.18.

c 21.1.

d Mark. 1.45.

e 6.15. Mark. 6.31,32.

f 2.2.

g 2.13.

h Luka 6.20.

i 1.44.

j Luka 10.25. Joha. 8.6.

k Mark. 6.37.

l 1.40,44.

m 6.11. 21.9,10,13.

n 6.4. Jow. 2.23.

o Mat. 14.21.

p 6.23. Mat. 15.36.

q 6.11. 21.9,10,13.

r Mat. 16.9.

s Mat. 21.11,46. Luka 7.16. 9.19. 24.19. Joha. 1.21. 4.19. 7.40. 9.17.

t 11.27. Mat. 11.3. Mat. 14.33.

u Mat. 14.22-33. Mark. 6.45-51.

v 18.36. 11.48.

w Mat. 14.23. Mark. 6.46. Joha. 6.3.

x Mat. 14.22,24. Mark. 3.9.

y Mark. 6.45.

z Mat. 14.24. Mark. 6.47.

a 11.18.

b Mat. 14.32. Mark. 6.51. Joha. 6.17.

c 6.1.

d Mark. 3.9. 4.36. Joha. 21.8.

e Mark. 3.9. 4.36. Joha. 21.8.

f Mark. 3.9. 4.36. Joha. 21.8.

g 6.11.

h Mat. 14.34.

i 6.24,59.

j 1.38.

k Luka 10.40-42.

l 4.14. 6.35,54,58.

m 4.14. 6.35,54,58.

n Mat. 3.17. 17.5. Mark. 1.11. 9.7. Luka 3.22. 9.35. Joha. 1.33. 5.37. 8.18. Seb. 2.22. 2 Pet. 1.17.

o 3.33. Roma 15.28. 2 Kor. 1.22. Efe. 1.13. 4.30. Isam. 7.3-8. Roma 4.11. 1 Kor. 9.2. 2 Tim. 2.19. Isam. 9.4. Jobe 33.16.

p Jer. 48.10. 1 Kor. 15.58.

q Jer. 48.10. 1 Kor. 15.58.

r 1 Joha. 3.23.

s Mat. 12.38.

t Eks. 16.15. Nani 11.7-9.

u Neh. 9.15. Hlab. 78.24,25. 105.40. 1 Kor. 10.3.

v 6.50.

w 4.15.

x 6.48,58.

y 6.51. 4.10.

z 4.14. 7.37.

a 6.26. 10.26.

b 6.39. 17.2. 6.45. 10.29. 17.6,9,24.

c 10.28.

d 6.42,51,58. 3.13.

e 5.30.

f 5.30.

g 6.39. 17.2. 6.45. 10.29. 17.6,9,24.

h 18.9. 17.12.

i 6.40,44,54. 11.25.

j 12.45. 14.17.

k 6.47. 3.15,16.

l 6.54.

m 6.52. 5.10.

n 6.35,38.

o Luka 4.22. Joha. 1.45. Mat. 13.55. Luka 3.23.

p 6.42,51,58. 3.13.

q Hos. 11.4. Joha. 6.65. 12.32.

r 6.40,44,54. 11.25.

s Mark. 1.2. Seb. 13.40.

t Isa. 54.13. 1 Thes. 4.9.

u Jer. 31.34. Mika 4.2. Joha. 6.37.

v 1.18.

w Mat. 11.27.

x 7.29. 9.16,33.

y 6.40. 3.36.

z 6.33.

a 6.31,58.

b 6.33.

c 6.51. 11.26.

d 6.35.

e 3.13.

f 6.58.

g Heb. 10.5,10. Joha. 6.53.

h Luka 22.19.

i 6.41.

j 7.43.

k 3.9. 6.60.

l Mat. 26.26-28. Mark. 14.22-24. Luka 22.19,20. 1 Kor. 11.23-27.

m Gen. 9.4.

n Mat. 26.26-28. Mark. 14.22-24. Luka 22.19,20. 1 Kor. 11.23-27.

o 6.27,40. 4.14.

p 6.39.

q 15.5. 1 Joha. 3.24. 4.15,16.

r 5.26.

s 6.51,53,58.

t 6.33,48,51.

u 6.38.

v 6.31,49.

w 6.58.

x 6.24.

y 6.66.

z Juda 1.15.

a 6.52.

b 2.25.

c Mat. 11.6.

d Mat. 24.48.

e Mark. 16.19. Luka 24.51. Seb. 1.9. Efe. 4.8.

f 3.13.

g 2 Kor. 3.6.

h 6.53,68.

i 6.53,68.

j 6.66.

k 2.25.

l 6.66.

m 6.71. 13.11.

n 6.44.

o 6.60,64.

p 6.70,71. 2.2.

q Mat. 16.16. Mark. 8.29. Luka 9.20. Joha. 1.49. 11.27.

r 6.63. 17.8. Seb. 5.20.

s Mat. 14.33.

t Mat. 26.63.

u Luka 6.13. Joha. 13.18. 15.16,19.

v 6.70,71. 2.2.

w 13.2,27. 17.12.

x 12.4. 13.2,26.

y 6.70,71. 2.2.

a 11.54. 4.1,3.

b 5.16,18.

c 7.11,13,15,35.

d Levi 23.34.

e Mat. 12.46.

f 6.66.

g 1.31. 21.1.

h Hlab. 69.8. Mark. 3.21.

i Mat. 12.46.

j 7.8,30. 2.4. 8.20. Mat. 26.18.

k 15.18.

l 3.19.

m 7.10,14. Luka 2.4.

n Mark. 1.15.

o 7.8,30. 8.20. 2.4. Mat. 26.18.

p 7.10,14. Luka 2.4.

q Mat. 12.46.

r 11.56.

s 7.11,13,15,35.

t 7.43.

u 6.14. 7.40.

v 7.47.

w 19.38. 20.19. 9.22. 12.42.

x 7.11,13,15,35.

y 7.10,14. Luka 2.4.

z 7.28.

a 7.11,13,15,35.

b Mat. 13.54. Mark. 6.2,3. Luka 4.22.Joha. 7.46. Luka 2.47.

c 3.34. 8.28. 12.49. 14.10,24.

d 5.40. 8.43.

e 5.41.

f 5.41.

g 1.17. Dute. 31.10,11. Joha. 7.2.

h 5.45. Luka 20.47.

i 7.1,20,25. 5.16,18. 8.37,40. Mat. 12.14. Mark. 3.6. Joha. 10.39. 11.53.

j 8.48,52. 10.20. Mark. 3.22.

k 7.1,20,25. 5.16,18. 8.37,40. Mat. 12.14. Mark. 3.6. Joha. 10.39. 11.53.

l 7.23.

m Levi 12.3.

n Gen. 17.10.

o Mat. 12.5.

p Levi 12.3.

q 5.16.

r 5.8,9.

s Dute. 1.16,17. Joha. 8.15.

t 7.1,20,25. 5.16,18. 8.37,40. Mat. 12.14. Mark. 3.6. Joha. 10.39. 11.53.

u 7.48. 3.1.

v Mat. 13.55.

w Mat. 25.24.

x Isa. 53.8. Joha. 7.42. 19.9.

y 7.14. Mat. 26.55.

z 7.37.

a 7.41. 8.14,19. 9.29.

b 8.42. 5.43.

c 8.26. Roma 3.4. Joha. 5.32.

d 8.55.

e Mat. 11.27.

f 6.46.

g 17.3.

h 7.44. 10.39. Mat. 21.46.

i 7.44. 8.20. 19.7.

j 12.23,27. 13.1. 17.1.

k 7.44. 8.20. 19.7.

l 8.30.

m Mat. 12.23.

n 3.2.

o 7.45,46. Mat. 26.58.

p 12.35. 8.21.

q 16.5.

r 13.33. Hos. 5.6. Luka 17.22.

s 12.35.8.21.

t 1.18. 3.13.

u 13.36.

v 7.1. 8.22.

w Hlab. 147.2. Isa. 11.12. Jak. 1.1. 1 Pet. 1.1.

x 7.34.

y Levi 23.36.

z 7.28. 12.44. 1.15.

a Isa. 55.1. Joha. 4.13,14. 6.35. Isam. 21.6. 22.17.

b Dute. 18.15.

c Isa. 12.3. Hez. 47.1. Zek. 14.8. Zaga 18.4.

d 4.10.

e Isa. 44.3.

f Jow. 2.28. Joha. 16.7.

g Seb. 2.4,17,33,38.

h Seb. 19.2. Joha. 1.32,33. 3.5,8,34.

i 16.7.

j 12.16,23. 13.31. 17.1. 21.19.

k 6.14.

l 4.42. 6.69. 1.20,21.

m 1.46. 7.52.

n Mat. 1.1.

o Mika 5.2. Mat. 2.5. Luka 2.4.

p 1 Sam. 16.1,4. Luka 2.4.

q 9.16. 10.19. 7.12. 6.52.

r 7.30.

s 7.30.

t 7.32.

u 7.32.

v 7.32.

w 18.21,22. Mat. 7.29.

x 7.12.

y 1 Kor. 1.20,26. 2.8. Joha. 12.42. Seb. 6.7.

z 3.1.

a 3.1.

b 3.2.

c Eks. 23.1. Dute. 1.17. 17.6,8,11. 19.15. Seb. 23.3.

d Dute. 1.16.

e 1.46. 7.41. 2 Kho. 14.25. Josh. 19.13. 1 Kho. 17.1. 21.18. Nah. 1.1.

a Mat. 21.1. Luka 21.37,38. Seb. 5.21.

b Luka 21.37,38. Seb. 5.21.

c Mat. 26.55.

d Luka 21.37,38. Seb. 5.21.

e Mat. 26.55.

f Levi 20.10. Dute. 22.22.

g Dute. 22.23,24. Hez. 16.38,40.

h Mat. 16.1. 19.3. 22.18,35. Mark. 8.11. 10.2. 12.15. Luka 11.16. 20.23. Luka 10.25. Joha. 6. 6.

i Luka 11.54.

j 8.8. Jer. 17.13.

k 8.11. Luka 13.11. 21.28.

l Roma 2.1. Joha. 8.46.

m Dute. 17.7.

n 8.8. Jer. 17.13.

o 8.46.

p Roma 2.15.

q Mark. 14.19.

r 8.11. Luka 13.11. 21.28.

s Luka 9.56. 12.14. Joha. 8.15. 3.17. 12.47.

t 5.14.

u 1.4,9. Isa. 42.6. Mal. 4.2. Seb. 26.18.

v 1.4,9. Isa. 42.6. Mal. 4.2. Seb. 26.18.

w 5.31.

x Isam. 3.14.

y 16.28.

z 8.42. 7.29. 13.3.

a 16.28.

b 9.29. 8.19. 7.28.

c Jobe 10.4. Joha. 7.24.

d 3.17. 12.47. 8.11. 5.45.

e 5.30.

f 16.32. 8.29.

g Dute. 19.15. Nani 35.30.

h 5.37.

i 8.55. 16.3.

j 14.7. Mat. 11.27.

k Mark. 12.41.

l Mat. 26.55.

m 7.30.

n 7.6,8.

o 7.30.

p 7.34,36. 13.33.

q 8.24.

r 8.21. 3.31.

s 7.34,36. 13.33.

t 8.48,52,57. 9.18,22. 10.19,24,31,33. 12.9,11. 5.10.

u 7.35.

v 8.21. 3.31.

w 18.36.

x 1 Joha. 4.5. Joha. 8.44.12.31. 16.11.

y 18.36.

z 17.14,16.

a 8.21.

b 16.9. Mark. 16.16.

c 8.28. 13.19. 8.58.

d 1. 1.

e Roma 3.4. Joha. 7.28.

f 8.40. 3.32. 15.15.

g 8.18,26.

h 3.14. 12.32,34.

i 8.28. 13.19. 8.58.

j 5.19.

k 7.16.

l 10.38.

m 8.16.

n 4.34. 5.30. 6.38. 1 Joha. 3.22.

o 7.31. 10.42. 11.45. 12.11,42.

p 15.7,8.

q 15.7,8.

r 1.17.

s 8.36. Roma 6.18,22. 8.2. Jak. 1.25. 2.12.

t Mat. 3.9. Joha. 8.37,39.

u 3.4. 4.11. 6.52. 8.52.

v Roma 6.16,20. 2 Pet. 2.19.

w Gen. 21.10. Gal. 4.30.

x Luka 15.31.

y Gal. 5.1.

z 8.36. Roma 6.18,22. 8.2. Jak. 1.25. 2.12.

a Roma 9.7.

b Mat. 3.9. Joha. 8.37,39.

c 8.40. 7.19.

d 3.32. 5.19. 14.10.

e 8.41,44.

f Mat. 3.9. Joha. 8.37,39.

g 1.47. Gal. 3.7,29.

h Roma 9.7.

i 8.37.

j 8.26. 17.17.

k Hos. 2.4. Eks. 34.15.

l Dute. 32.6.

m 1 Joha. 5.1.

n 13.3. 16.27,28,30. 17.8.

o 7.28,29. 8.14.

p 17.3.

q 8.47. 9.27. Seb. 22.9.

r Mat. 13.38.

s 8.38,41.

t Gen. 4.8,9. 1 Joha. 3.12,15.

u Gen. 3.4.

v 16.32. Mat. 12.35.

w Heb. 4.15.

x 8.9. 16.8.

y 8.7.

z 18.37. 1 Joha. 4.6.

a 8.47. 9.27. Seb. 22.9.

b 8.47. 9.27. Seb. 22.9.

c 8.41.

d 8.22.

e 4.39-42. Mat. 10.5.

f 8.52. 7.20.

g 5.23.

h 5.41.

i 14.23. 15.20. 17.6. 5.24.

j Luka 2.26. Joha. 11.25,26.

k 8.22.

l 8.33. Zek. 1.5.

m 14.23. 15.20. 17.6. 5.24.

n Mat. 16.28.

o 5.31.

p 16.14. Seb. 3.13. Joha. 5.41.

q 7.28,29. 8.19.

r 17.25. Mat. 11.27.

s 8.44.

t 15.10.

u Mat. 13.17. Luka 10.24. Heb. 11.13.

v Luka 17.22.

w 8.22.

x 17.5,24. Kol. 1.17. Isam. 1.8,11. 21.6. 22.13. Isa. 43.12. Eks. 3.14. Joha. 8.24. 17.5.

y 10.31. 11.8.

z 12.36. 10.39. 5.13.

a 8.2,20.

b Luka 4.30.

a 1.38.

b 9.34.

c Eks. 20.5.

d 11.4.

e 4.34. 5.19,36. 17.4.

f 11.9. 12.35. Roma 13.12.

g 1.4,9.

h Mark. 7.33. 8.23. 2 Kho. 2.21. Mat. 20.34.

i Neh. 3.15.

j 11.37. 2 Kho. 5.10,14.

k Mat. 25.24.

l Seb. 3.2,10.

m 9.6,7.

n 5.9.

o 9.10.

p 9.33. 6.46.

q Mat. 12.10.

r 3.2. 19.38,39.

s 9.33.

t 7.43.

u 6.14.

v 9.22. 8.22.

w 7.13. Seb. 5.13.

x 9.22. 8.22.

y 7.45-52.

z 12.42. 16.2. 9.34.

a Josh. 7.19.

b 9.16.

c 8.43.

d 8.14. 7.27,28.

e 3.10.

f Zaga 1.28. Zaga 28.9.

g Hlab. 34.15,17. 145.19. Zaga 15.29. Joha. 11.22.

h Luka 1.70. Seb. 3.21.

i 9.16. 3.2. 10.21.

j 6.46.

k 13.10. 9.2.

l 12.31.

m 12.31.

n 1 Joha. 5.13.

o 10.36. Mat. 14.33.

p Luka 2.30.

q 4.26.

r Mat. 8.2.

s 5.22,27. 8.26. 3.17. 8.15. 12.47. Luka 2.35.

t Mat. 9.13. Mark. 2.17. Luka 5.32.

u Roma 2.19.

v 15.22,24. Roma 4.15.

w Roma 2.19.

a 10.8. Mat. 26.55.

b Seb. 14.27.

c Mat. 9.38.

d 10.12,13.

e 16.25.

f Mat. 13.51.

g 10.8. Mat. 26.55.

h 10.7. 14.6. Efe.2.18. Joha. 15.1.

i Seb. 1.21. Seb. 9.28. Nani 27.17.

j Hlab. 23.2. Hez. 34.14.

k Isa. 40.11. Hez. 34.12. Heb. 13.20. 1 Pet. 2.25. 5.4. Jer. 3.15. 23.4

l 10.15,17,18.

m 10.5.

n Mat. 7.15.

o Zek. 11.17.

p 11.52.

q Zek. 11.16.

r 10.27. 2 Tim. 2.19. Nah. 1.7.

s Mat. 11.27.

t 10.11. 15.13.

u Isa. 56.8.

v 10.1.

w 11.52 Efe. 2.14-17.

x 1 Kor. 9.7. Joha. 10.1,16.

y 11.52 Efe. 2.14-17.

z Hez. 34.23. 37.22,24. 1 Pet. 2.25. Joha. 17.11,21,22.

a Fil. 2.9.

b Isa. 53.7,8,12. Heb. 2.9.

c 10.11. 15.13.

d 19.30. 1 Pet. 2.23.

e 10.11. 15.13.

f 2.19. Luka 23.46. Seb. 2.24.

g 12.49. 15.10. 6.38. 14.31.

h 7.43.

i 10.24,31,33. 8.22.

j 7.20.

k Mark. 3.21.

l Mat. 4.24.

m Eks. 4.11. Hlab. 146.8.

n 9.7,32,33.

o Seb. 3.11. 5.12.

p 10.24,31,33. 8.22.

q 8.56,58.

r 10.38. 5.36.

s 10.3,4.

t 6.36.

u 10.3,4.

v 17.12. 18.9.

w 6.37.

x 14.28. 10.30.

y 6.37. 17.2,6,9,11,12,24.

z 17.11,22. 14.9. 5.19.

a 10.24,31,33. 8.22.

b 8.59. 11.8.

c Mark. 7.37.

d 10.24,31,33. 8.22.

e Levi 24.16.

f 5.18.

g 12.34. 15.25.

h Hlab. 82.6.

i Eks. 12.12.

j 17.19. Jer. 1.5. Joha. 17.17. 6.27.

k 3.17. 17.3.

l 10.33.

m 5.17,18. 10.30.

n 9.35. Mat. 14.33.

o 10.32. 15.24.

p 14.11.

q 14.10,11,20. 17.21,23. 8.29.

r 7.30,44. 8.59.

s Luka 4.30. Joha. 8.59.

t Mat. 19.1.

u 1.28. 3.26. 11.6,7.

v 10.40.

w 1.29-34. 3.30. 5.33.

x 8.30.

a Eks. 6.23.

b 11.18. Mat. 21.17.

c Luka 10.38,39.

d 12.3. Mat. 26.7. Mark. 14.3. Luka 7.38,44.

e 11.21,32.

f 11.11,36,5.

g 11.40. 2.11. 9.3.

h 10.11,36,5.

i 10.40.

j 10.40.

k 1.38.

l 8.59. 10.31.

m Luka 13.33.

n 9.4.

o Jer. 13.16. Joha. 12.35.

p 11.11,36,5.

q 11.12. Dan. 12.2. 2 Sam. 7.12. Mat. 27.52. 2 Kho. 4.31. Mat. 9.24.

r Mark. 10.52.

s Mat. 10.3. Mark. 3.18. Luka 6.15. Joha. 14.5. 20.24,26,29. 21.2. Seb. 1.13.

t 20.24. 21.2.

u 11.39,6.

v 11.18. Mat. 21.17.

w Seb. 13.13.

x Luka 10.38,40.

y Luka 10.39. Joha. 11.28.

z 11.32. 4.49.

a 9.31. Mat. 21.22.

b Luka 14.14. Joha. 5.29.

c 6.39,40,44,54.

d 14.6. Kol. 3.4. Joha. 1.4. 5.21,26. 6.35. 1 Joha. 1.1,2. 5.11. Dute. 30.20.

e 3.36.

f 6.50,51. 8.51,52.

g Mat. 16.16. Joha. 6.69.

h Mat. 14.33.

i 6.14. Mat. 11.3.

j Mat. 26.18. Mark. 14.14. Luka 22.11. Joha. 3.10.

k 11.20.

l 11.19.

m Mat. 25.24.

n Mark. 5.22,33. 7.25. Luka 5.8. 8.28,47.

o 11.21.

p 11.38. Mark. 14.5. Mat. 9.30. Mark. 7.34. 8.12.

q Heb. 5.7. Luka 19.41.

r 11.3.

s 9.6,7.

t 11.38. Mark. 14.5. Mat. 9.30. Mark. 7.34. 8.12.

u Isa. 22.16.

v 11.39,41. Mat. 27.60. Mark. 15.46. Luka 24.2. Joha. 20.1.

w 20.1.

x 11.17.

y 11.25,26.

z Mat. 17.20.

a 11.4.

b 11.39,41. Mat. 27.60. Mark. 15.46. Luka 24.2. Joha. 20.1.

c 17.1. Luka 6.20.

d Mat. 11.25.

e 12.30.

f 17.8,21.17.3.

g 5.25. Mark. 5.41.

h 19.40.

i 20.7.

j Luka 19.20.

k 8.30.

l 2.23. 12.18. Seb. 9.42.

m 11.57.

n Mat. 26.3.

o Mat. 5.22.

p 12.19. Seb. 4.16.

q 6.15.

r Mat. 24.15. Seb. 6.13. 21.28.

s Mat. 24.15. Seb. 6.13. 21.28.

t Mat. 26.3.

u 11.51.18.13.

v 18.14.

w 5.19.

x 11.51. 18.13.

y Eks. 28.30. Mat. 7.22.

z Mat. 20.28.

a Mat. 20.28.

b Isa. 49.6. 1 Joha. 2.2.

c 10.16.

d Mat. 12.30. Luka 11.23.

e 1.12. 1 Joha. 3.1,2,10. 5.2.

f Mat. 12.30. Luka 11.23.

g Mat. 26.4. Joha. 7.19.

h 7.1. 12.36.

i Mat. 3.1.

j 2 Lan. 13.19.

k 2.13. 5.1. 6.4. 12.1,12,20. 13.1. 18.28,39. 19.14. Mat. 26.2.

l Luka 2.4.

m Nani 9.10. 2 Lan. 30.17,18. Seb. 21.24,26. 24.18.

n 7.11. 11.8.

a Mat. 26.6-11. Mark. 14.3-7.

b 11.55.

c Mat. 21.17.

d 11.1,43.

e Mat. 26.6. Mark. 14.3.

f Luka 10.38,39.

g Luka 10.40.

h Luka 10.38,39.

i 19.39.

j Luka 7.38. Mat. 26.7. Mark. 14.3.

k 6.71. Mat. 26.8. Mark. 14.4.

l Mark. 14.5.

m 13.29.

n 20.15.

o Mat. 26.12.

p 8.22.

q 11.43,44.

r Seb. 5.17. 23.8. Luka 16.31.

s Seb. 5.33.

t 12.18.

u 8.30.

v 8.22.

w Mat. 21.4-9. Mark. 11.7-10. Luka 19.35-38.

x 11.55.

y Luka 19.38.

z Zek. 9.9.

a Luka 18.34.

b 12.23. 7.39.

c 2.22. 14.26.

d Luka 19.37.

e 12.11.

f 11.47.

g Seb. 17.4. Joha. 7.35.

h 1 Kho. 8.41,42. Seb. 8.27. Luka 2.4.

i 12.1,12. 11.55.

j 1.44.

k Mat. 11.21.

l 1.44.

m 12.27. 7.30.

n 12.23. 7.39.

o 1 Kor. 15.36.

p Mat. 10.39.

q Luka 14.26.

r 14.3. 17.24. 1 Thes. 4.17.

s 1 Sam. 2.30. Hlab. 91.15.

t 11.33. Mat. 26.38,39. Mark. 14.34,36. Luka 12.50.

u Mat. 11.25.

v Mark. 14.35. Luka 22.53.

w 18.37.

x Mark. 14.35. Luka 22.53.

y Mat. 11.25.

z Mat. 3.17. 17.5.

a 11.42.

b 16.11. Luka 10.18. 1 Joha. 5.19.

c 14.30. 16.11. Luka 4.6. 2 Kor. 4.4. Efe. 2.2. 6.12.

d 9.34,35. Isam. 12.9.

e 12.34. 3.14. 8.28.

f 6.44.

g Heb. 2.9.

h 18.32.

i 21.19.

j 10.34.

k Hlab. 89.4,29,36,37. 110.4. Isa. 9.7. Hez. 37.25. Luka 1.33.

l 12.34. 3.14. 8.28.

m 7.33. 13.33. 14.19. 16.16-19.

n 12.46. 1.4,9.

o 1.26. Luka 17.21.

p Jer. 13.16. Efe. 5.8.

q 1 Joha. 2.11. Joha. 11.10.

r Luka 10.6.

s 8.59.11.54. Luka 21.37.

t 4.48.

u Isa. 53.1. Roma 10.16.

v Isa. 6.10. Mat. 13.14.

w Mark. 6.52.

x Isa. 6.1.

y 1.18. 12.45.

z 3.1. 7.48.

a 8.30.

b 7.13.

c 9.22. 16.2.

d 5.44.

e 7.37.

f Mat. 10.40. 1 Pet. 1.21.

g 5.24.

h 14.9. 12.41.

i 3.19. 12.35,36. 1.4,9.

j 8.15.

k 3.17.

l Luka 10.16.

m Mark. 7.9.

n Dute. 18.19. Heb. 4.12.

o Mark. 16.16.

p 5.28,29. Roma 2.16.

q 5.19.

r 10.18. 15.10.

s Dute. 18.18. Joha. 7.16.

t 3.15,16,36. 5.24. 6.40,47,54.

a 11.55. 12.1,12,20. Mat. 26.2.

b 7.30. Mark. 14.41.

c 13.3. 16.28.

d 1.11.

e 17.11.

f Luka 22.3. Joha. 13.27. 6.70. Mat. 26.14. Mark. 14.10.

g 13.26. 6.71.

h Mat. 28.18.

i 16.30. 8.42.

j 13.3. 16.28.

k 13.14. Luka 22.27. Fil. 2.7.

l 21.7. Luka 12.37.

m 2 Kho. 3.11.

n Mat. 3.14.

o 13.12,14.

p 3.5. 1 Kor. 6.11.

q Luka 5.8.

r 15.9.

s 9.34.

t 15.3.

u 6.64. 13.18. 2.25.

v 13.4.

w 13.12,14.

x Mat. 23.8,10.

y Luka 6.46. 1 Kor. 8.6. 12.3. Fil. 2.11.

z 13.14. Luka 22.27. Fil. 2.7.

a 1 Tim. 5.10.

b Mat. 11.29.

c 15.20. Mat. 10.24. Luka 6.40.

d Seb. 14.4.

e Luka 11.28. Luka 12.48.

f 13.10,11.

g 6.70.

h Hlab. 41.9. Mat. 26.23. Mark. 14.18. Luka 22.21. Joha. 13.21,26.

i 14.29. 16.4.

j 8.24.

k Mat. 10.40.

l 13.18.

m 11.33.

n 1.15,32,34.

o Mat. 26.21. Mark. 14.18.

p Seb. 1.17. 1 Joha. 2.19.

q Luka 22.23.

r Luka 16.22.

s 19.26. 20.2. 21.7,20,24.

t 21.20.

u Ruthe 2.14. Mat. 26.23.

v Mat. 26.25.

w Luka 22.3. Joha. 13.2.

x Nani 22.20. Mat. 23.32.

y 12.6.

z 13.1.

a 7.39.

b 14.13. 17.4. 1 Pet. 4.11.

c 14.13. 17.4. 1 Pet. 4.11

d 17.5.

e 12.23.

f 16.5,28. 17.11. Mat. 26.11. Joha. 12.35.

g 7.34,36. 8.21.

h 1 Joha. 3.23. 4.21.

i 1 Joha. 2.7,8. 3.11. 2 Joha. 5.

j Levi 19.18. Joha. 15.12,17. Roma 13.8. Gal. 5.14,22. Efe. 5.2. 1 Thes. 4.9. Jak. 2.8. 1 Pet. 1.22. 4.8. 1 Joha. 4.7,11.

k 1 Joha. 2.5. 4.20. Joha. 14.31. 17.23.

l 13.33. 14.5. 16.5.

m 7.34.

n 21.18,19. 2 Pet. 1.14.

o 13.37,38. Mat. 26.33,35,34. Mark. 14.29,31,30. Luka 22.33,34.

p 21.18.

q 13.30. 18.27.

r 21.17.

a 14.27. 11.33. 16.6,22,33.

b Hlab. 33.13,14. Isa. 63.15.

c 13.33.

d 14.18,28. Seb. 1.11.

e 12.26.

f 11.16.

g 13.36. 20.25.

h Heb. 9.8. 10.20. Joha. 10.9. Efe. 2.18.

i 1.17.

j 11.25.

k 10.9.

l 8.19.

m 13.19.

n 1.44.

o 15.24. 10.30. 12.45. Kol. 1.15. Heb. 1.3. Joha. 1.18.

p 14.20. 10.38.

q 5.19. 7.16. 14.24.

r 3.2.

s 14.20. 10.38.

t 10.38. 5.36.

u Mat. 21.21. Mark. 16.17.

v 5.20.

w 14.28. 16.28. 16.5,16. 20.17.

x 15.7,16. 16.23,24. Mat. 7.7.

y Efe. 2.18.

z 13.31.

a 14.21,23. 15.10. 1 Joha. 5.3. 2 Joha. 6. Joha. 15.14.

b 14.26. 15.26. 16.7. 1 Joha. 2.1. Roma 8.15,26.

c 15.26. 16.13. 1 Joha. 4.6. 1 Joha. 2.27. 5.6.

d 1 Kor. 2.14.

e 15.19. Seb. 10.41.

f 1 Joha. 2.27.

g Seb. 2. 4.

h 14.3,28.

i 12.35.

j 16.16.

k 1 Kor. 15.20.

l 16.23,26.

m 14.10. 10.38.

n 17.21,23,26.

o 14.21,23. 15.10. 1 Joha. 5.3. 2 Joha. 6. Joha. 15.14.

p 14.23. 16.27.

q Luka 6.16. Seb. 1.13. Juda 1.

r 1 Joha. 2.5.

s 14.21,23. 15.10. 1 Joha. 5.3. 2 Joha. 6. Joha. 15.14.

t 8.51.

u 14.23.16.27.

v Isam. 3.20.

w 1 Joha. 2.24. Joha. 14.17.

x 7.16. 14.10.

y 14.16.

z Luka 24.49. Joha. 14.16. 15.26. Seb. 2.33. Joha. 15.26. 16.7,14,15. Efe. 4.8. Roma 8.9.

a 2.22. 12.16. 16.13. 1 Joha. 2.20,27.

b Luka 24.36. Joha. 20.19,26.

c 16.33. Fil. 4.7. Kol. 3.15.

d 1 Sam. 1.17. Jer. 6.14.

e 14.1.

f 13.33. 14.4.

g 14.3,18.

h 14.12.

i 10.30. Fil. 2.6.

j 13.19.16.4.

k 16.12.

l 12.31. Luka 4.13.

m Heb. 4.15.

n 17.23. 13.35.

o 10.18. Heb. 5.8.

p 13.2,12. 18.1.

a Hlab. 80.8. Joha. 10.7,9.

b Mat. 15.13. Roma 11.17. Mat. 3.10.

c 13.10.

d 17.17. 15.7. Efe. 5.26.

e 15.5-7. 1 Joha. 2.6. Kol. 1.23. Joha. 6.56.

f Roma 6.5. Efe. 4.15,16. 5.30. Kol. 2.19.

g 15.5-7. 1 Joha. 2.6. Kol. 1.23. Joha. 6.56.

h 15.16. Hos. 14.8. Fil. 1.11. Kol. 1.6. Mat. 13.8.

i Mat. 13.6.

j Mat. 13.40-42.

k Mat. 3.10. 7.19.

l Mat. 13.40-42.

m Mat. 13.40-42.

n 8.31.

o 17.17. 15.7. Efe. 5.26.

p 15.16. 14.13.

q Mat. 5.16.

r 8.31.

s 15.10. Luka 22.19. 1 Kor. 11.24,25.

t 14.15.

u 10.18. 12.49. 8.55.

v 2 Kor. 2.3.

w 16.24. 17.13. 1 Joha. 1.4. 2 Joha. 1.2.

x 15.17. 13.34.

y Roma 5.7,8. Efe. 5.2.

z 10.11,15,17,18. 1 Joha. 3.16.

a Luka 12.4.

b 14.15. Mat. 12.50.

c 3.32. 8.26.

d 17.26. Gen. 18.17. Joha. 16.12. 1 Kor. 13.9,10.

e 6.70. 1 Joha. 4.10,19.

f Heb. 1.2. 1 Kor. 12.28. 1 Thes. 5.9.

g 15.5.Mat. 28.1.

h 2 Joha. 1.8.

i 15.7. 14.13.

j 15.12.

k 7.7. 17.14. 1 Joha. 3.13.

l 1.15,30.

m 1 Joha. 4.5. Luka 6.26.

n 17.14.

o 6.70. 1 Joha. 4.10,19.

p 13.16. Mat. 10.24.

q 1 Kor. 4.12. 2 Kor. 4.9. 2 Tim. 3.12.

r 8.51. Hez. 3.7.

s Mat. 24.9.

t 1 Pet. 4.14,16.

u 16.3.

v 15.24. 9.41.

w Jak. 4.17.

x Seb. 27.30. 1 Thes. 2.5.

y 5.36. 3.2. 7.31. 9.32. 10.37. Seb. 2.22.

z 15.24. 9.41.

a 14.9.

b 15.23.

c 10.34.

d Hlab. 35.19. 69.4.

e 14.16.

f 14.26.

g 14.17.

h 14.26.

i 1 Joha. 5. 6.

j Luka 24.48. Seb. 4.20,33.

k Luka 1.2. 1 Joha. 1.1. Seb. 1.21.

a 15.18-27.

b Mat. 11.6.

c 9.22. 12.42. Luka 6.22.

d 16.4,32. 5.25.

e Seb. 8.1. 9.1. 26.9,11.

f Roma 9.4.

g 8.19,55. 15.21. 17.25. Roma 10.2. Seb. 3.17.

h 13.19. 14.29.

i 16.4,32. 5.25.

j Mat. 9.15. Mark. 2.20. Luka 5.35.

k 7.33. 13.3,33. 14.12,28. 15.10,16.

l 13.36. 14.5.

m 16.22. 14.1.

n 14.16.

o 7.39. 14.16,26. 15.26.

p Seb. 2.33.

q 14.26.

r 3.20.

s 8.24. Seb. 2.36,37.

t 1 Kor. 12.3.

u Seb. 17.31. Roma 4.25.

v 16.16,17,19.

w 12.31.

x 12.31.

y Kol. 2.15. Heb. 2.14.

z 14.30.

a Mark. 4.33. 1 Kor. 3.2. Heb. 5.12. Joha. 15.15.

b 14.17.

c Seb. 8.31. Joha. 14.26.

d Isam. 4.1,2.

e 4.25. 16.14,15,25.

f 8.54.

g 14.26.

h 4.25. 16.14,15,25.

i 17.10. Mat. 11.27. Mat. 28.18.

j 14.26.

k 4.25. 16.14,15,25.

l 12.35.

m 14.19.

n 16.10,28. 14.12.

o 16.16.

p Mat. 9.4.

q 16.16.

r Mark. 16.10.

s Mat. 5.4.

t Isa. 26.17. Isa. 13.8. Jer. 6.24. Mark. 13.8.

u 16.6.

v Hlab. 33.21. Luka 24.41,52. Joha. 20.20. Seb. 2.46. 13.52. Seb. 8.8. 1 Pet. 1.8.

w 14.20. 16.26.

x 14.13. Mat. 7.7.

y 15.11.

z 16.29. Mark. 8.32. Joha. 7.13,26. 10.24. 11.14,54. 18.20.

a 16.23.

b 14.21,23.

c 17.8. 16.30.

d 8.42. 13.3.

e 17.8. 16.30.

f 3.13. 8.14. 13.33.

g 8.42. 13.3.

h 14.12.

i 16.26-28.

j 21.17. 2.25.

k 16.27. 17.8.

l 13.3.

m 16.27. 17.8.

n 17.8. 1.50.

o 4.23. 5.25.

p Mat. 26.31. Mark. 14.27.

q 21.1-3. Mat. 4.20,22.

r 1.11. 8.44. 1 Thes. 4.11.

s 8.16,29. 14.10,11.

t 14.27. Efe. 2.14.

u 1 Kor. 7.28. Isam. 2.10. Seb. 14.22. Joha. 15.20.

v 14.1,27.

w Roma 8.37. 1 Joha. 4.4. 5.4. Isam. 12.11.

a 11.41. Luka 6.20.

b 12.23. 7.30.

c 12.23,28. 13.31,32. 7.39.

d Mat. 28.18.

e 17.6,9,11,12,24. 6.37,39. 10.29. 18.9. 6.44,45. Heb. 2.13.

f 5.44.

g 1 Thes. 1.9. 1 Joha. 5.20.

h 3.34. 5.36,37,38. 6.29,57. 7.29. 8.42. 10.36. 11.42. 17.8,18,21,23,25. 20.21. 3.17.

i 13.31.

j 4.34. Luka 22.37. Joha. 19.30.

k 13.32.

l 1.1,2.

m 17.24. Heb. 1.3,10. Joha. 8.58.

n Hlab. 22.22. Joha. 17.26.

o 17.2.

p 17.6.

q 8.51.

r 17.10.

s 17.14. 14.10. Dute. 18.18.

t 6.69. 16.27,30. 17.25. 3.2.

u 6.69. 16.27,30. 17.25. 3.2.

v 17.21. 11.42. 16.30,31.

w 17.3.

x Luka 22.32.

y 17.20,21,23.

z 17.2.

a 17.6.

b 16.15.

c 17.23.

d 13.33. 16.28.

e 13.1.

f Isa. 6.3. Isam. 4.8.

g Juda 1.1.

h 17.12.

i 17.2.

j 17.21,22.

k 10.30.

l Juda 1.1.

m 17.12.

n 17.2.

o 18.9. 6.39. 10.28. 1 Joha. 2.19.

p 2 Thes. 2.3. Joha. 6.70. 13.18. Luka 10.6.

q Hlab. 109.7,8. Seb. 1.20. Hlab. 41.9. Joha. 13.18.

r 17.12.

s 15.11.

t 17.8.

u 15.18.

v 15.19. 17.16.

w 8.23.

x Juda 1.1.

y Mat. 13.19. Gal. 1.4.

z 17.14.

a 1 Pet. 1.22.

b 17.19. 18.37.

c 15.3.

d 2 Sam. 7.28. Hlab. 119.142,151.Joha. 8.40. 18.37.

e 20.21. 17.3.

f 17.17. 10.36. Heb. 2.10.

g 1 Kor. 1.2. 1 Kor. 1.30. Heb. 10.10.

h 17.18.

i 17.11,22. Roma 12.5. Gal. 3.28. Joha. 10.16.

j 17.23,26. 14.20. 10.38.

k 17.11. 1 Joha. 1.3.

l 17.8.

m 17.3.

n 1.14.

o Roma 8.30.

p 17.11. 1 Joha. 1.3.

q 17.23,26. 14.20. 10.38.

r Roma 8.30.

s 1 Joha. 2.5. 4.12,17. Kol. 3.14.

t 14.31. 13.35.

u 17.3.

v 17.2.

w 12.26.

x 8.58.

y 2 Kor. 3.18. 1 Joha. 3.2.

z 17.24. 1.14.

a 1 Pet. 1.20. Efe. 1.4. Joha. 17.5.

b Isam. 16.5. 1 Joha. 2.29.

c 16.3.

d 8.55. Mat. 11.27.

e 17.8.

f 17.3.

g 15.15. 17.6.

h 15.9.

i 17.23,26. 14.20. 10.38.

a Mat. 26.30.36. Mark. 14.26,32. Luka 22.39.

b 2 Sam. 15.23.

c Mat. 26.30.36. Mark. 14.26,32. Luka 22.39.

d Luka 22.40.

e Luka 21.37. 22.39.

f Mat. 26.47-56. Mark. 14.43-50. Luka 22.47-53.

g 18.12. Mat. 27.27. Mark. 15.16. Seb. 10.1. 21.31. 27.1.

h 18.12,18,22. Mat. 26.58.

i Mat. 25.1. Isam. 4.5. 8.10. Seb. 20.8.

j 18.7. 1.38.

k 17.12. 17.2.

l Mat. 20.22.

m 18.12. Mat. 27.27. Mark. 15.16. Seb. 10.1. 21.31. 27.1.

n Seb. 21.31.

o Seb. 21.31.

p 18.12,18,22. Mat. 26.58.

q Mat. 26.57.

r 18.24. Luka 3.2. Seb. 4.6.

s Mat. 26.3.

t 11.49,51.

u 11.50. 19.11.

v Mat. 26.58. Mark. 14.54. Luka 22.54.

w Mat. 26.3.

x 18.16,17. Mat. 26.69,70. Mark. 14.66-68. Luka 22.55-57.

y Seb. 12.13.

z Mark. 14.66.

a 18.12,18,22. Mat. 26.58.

b 21.9.

c Mat. 26.59-68. Mark. 14.55-65. Luka 22.63-71.

d 16.25.

e Luka 4.15. Joha. 6.59.

f Mat. 26.55.

g Isa. 45.19. 48.16.

h 5.31.

i 7.46.

j 18.3,12,18.

1 wamwakala: kumbe, wamtshaya ngenduku.

k 19.3. Mat. 26.67. 1 Kho. 22.24.

l Seb. 23.4.

m Mat. 26.57. Joha. 18.13.

n 18.18.

o Mat. 26.71-75. Mark. 14.69-72. Luka 22.58-62.

p 18.10.

q 13.38.

r Mat. 27.2. Mark. 15.1. Luka 23.1.

s 18.24. Luka 22.66-71.

t Seb. 10.28. 11.3.

u 19.14.

v Mat. 27.11-14. Mark. 15.2-5. Luka 23.2,3.

w 1 Pet. 2.12.

x Seb. 24.6.

y Mat. 20.19. Mark. 10.33. Luka 18.32. Joha. 12.32,33.

z Luka 23.2.

a Dan. 2.44. 7.14,27. Joha. 6.15.

b 8.23.

c 8.23.

d Mat. 26.53.

e Luka 13.24.

f 19.16.

g Mat. 27.11.

h 12.27.

i 1 Tim. 6.13.

j 17.17,19.

k 8.47. 1 Joha. 3.18,19. 4.6.

l 19.4.18.33.

m Mat. 27.24. Mark. 15.14. Luka 23.4. Joha. 19.4,6. Seb. 3.13.

n 18.39,40. Mat. 27.15-26. Mark. 15.6-15. Luka 23.17-25.

o 18.30. Mark. 15.13.

p Seb. 3.14.

q Mat. 26.55. Mark. 15.7. Luka 23.19.

a Mat. 27.26. Mark. 15.15. Luka 23.16. Mat. 20.19. Mark. 10.34. Luka 18.33.

b Mat. 27.27-29. Mark. 15.16-18.

c 19.5. Hlu. 8.26.

d 8.22.

e 18.38.

f 19.6.

g 18.38.

h 18.3. Mat. 26.58.

i 19.6.

j Levi 24.16.

k Mat. 26.66.

l Mat. 27.19.

m 18.33. 19.1.

n 7.27.

o 18.37. Mat. 26.63.

p Luka 22.53. Joha. 7.30.

q Roma 13.1.

r 3.3,7.

s 11.50. 18.14.

t 18.33,36,37. Luka 23.2. Seb. 17.7.

u 19.9.

v Mat. 27.19.

w 19.17,20. Seb. 21.40.

x 19.31,42. 18.28. Mat. 27.62.

y 4.6. Mark. 15.25.

z 19.18,19,21.

a Luka 23.18. Seb. 21.36.

b Gen. 49.10. 1 Sam. 12.12.

c Mat. 27.26. Mark. 15.15. Luka 23.25. Joha. 18.36.

d Mat. 27.31. Mark. 15.20. Luka 23.26.

e Luka 14.27.

f Mat. 27.32,33. Mark. 15.22. Luka 23.33. Nani 15.36. Heb. 13.12. Joha. 19.20.

g Mat. 27.38. Mark. 15.27. Luka 23.32,33.

h Mat. 27.37. Mark. 15.26. Luka 23.38.

i Mat. 27.32,33. Mark. 15.22. Luka 23.33. Nani 15.36. Heb. 13.12. Joha. 19.20.

j Luka 23.38.

k Gen. 43.14. Esta 4.16.

l Mat. 27.35. Mark. 15.24. Luka 23.34.

m Seb. 12.4.

n Eks. 28.32.

o Hlab. 22.18.

p Mat. 27.55,56. Mark. 15.40. Luka 23.49.

q Mat. 27.56.

r Luka 24 18.

s 13.23.

t 2.4.

u 16.32.

v Hlab. 69.21.

w Luka 8.16.

x Mat. 27.48. Mark. 15.36. Luka 23.36.

y Mat. 27.48. Mark. 15.36. Eks. 12.22.

z 17.4.

a 1 Pet. 2.23. Mat. 27.50. Mark. 15.37. Luka 23.46. Joha. 10.18.

b Mark. 15.42. Joha. 19.14,42.

c Dute. 21.23.

d Eks. 12.16.

e 1 Joha. 5.6,8.

f 21.24.

g Eks. 12.46. Nani 9.12. Hlab. 34.20. 1 Kor. 5. 7.

h Zek. 12.10. Isam. 1.7.

i Mat. 27.57-61. Mark. 15.42-47. Luka 23.50-56.

j 7.13.

k 3.1.

l Mark. 16.1. Luka 23.56. 24.1.

m Eks. 30.23. Esta 2.12. Hlab. 45.8. Zaga 7.17. Mat. 2.11. Mark. 15.23.

n Hlab. 45.8. Zaga 7.17. Nani 24.6.

o 12.3.

p 11.44. Seb. 5.6.

q Mat. 26.12.

r 19.14,31.

a 20.1,2, Mat. 28.1-8. Mark. 16.1-8. Luka 24.1-9.

b Mat. 27.60. Mark. 15.46. Joha. 11.38,39,41.

c 13.23.

d Luka 24.12,24.

e 20.11. Luka 24.12.

f 19.40.

g 19.40.

h 11.44. Luka 19.20.

i Mat. 22.29.

j Hlab. 16.10. Seb. 2.25-31.13.34,35. Joha. 2.22.

k Luka 24.12.

l 20.1,2.

m 20.11. Luka 24.12.

n Luka 24.4.

o Mark. 16.9. Mat. 28.9.

p 21.4. Luka 24.16.

q 1.38.

r 12.6.

s Mark. 10.51. Joha. 1.38.

t Luka 24.51.

u Mat. 28.10.

v 14.12.

w Efe. 1.17. 1 Kor. 3.23.

x Mark. 16.10. Mat. 28.10. Luka 24.10,22,23.

y Mark. 16.14. Luka 24.36. 1 Kor. 15.5.

z 20.26.

a 7.13.

b Luka 24.36. Luka 24.15. 21.4.

c 14.27.

d 20.25. Luka 24.40.

e 16.22.

f 14.27.

g 17.18. Mat. 28.18-20. 2 Tim. 2.2. Heb. 3.1.

h 17.3.

i Gen. 2.7.

j Mat. 16.19.

k 11.16.

l 20.20. Hlab. 22.16.

m Mark. 16.14.

n 20.19.

o 14.27.

p Luka 24.39. 1 Joha. 1.1.

q Luka 1.45.

r 1 Pet. 1.8. Mat. 13.16. 2 Kor. 5.7. Joha. 1.50.

s Luka 1.45.

t 21.25.

u 12.37. 4.48.

v Luka 1.4.

w Mat. 14.33.

x 3.15,16. 5.24.

y Seb. 3.6,16. 4.10. 1 Kor. 6.11.

a 7.4. 21.14. Mark. 16.12,14. Joha. 1.31.

b 6.1.

c 11.16.

d 1.45.

e 2.1.

f Mat. 4.21. Luka 5.10.

g 21.25.

h Luka 5.5.

i 20.19.

j 20.14.

k 1 Joha. 2.13,18.

l Luka 24.41.

m Luka 5.4,6,7.

n 21.20. 13.23.

o 13.4.

p 1 Sam. 19.24.

q 6.22,23.

r 18.18.

s 6.9.

t 6.9.

u 21.3.

v Seb. 10.41.

w 21.15. Mat. 22.4.

x Seb. 10.41.

y Luka 24.30,43. Seb. 1. 4.

z 20.19,26.

a 20.19,26.

b 21.15. Mat. 22.4.

c Mat. 16.17. Luka 22.31,32.

d Mat. 26.33. Mark. 14.29.

e Mat. 16.17. Luka 22.31,32.

f Luka 12.32. Seb. 20.28. 1 Pet. 5.2. Joha. 10.11.

g Mat. 16.17. Luka 22.31,32.

h 13.38.

i 2.25.

j 13.36.

k 21.7.

l 2 Pet. 1.14.

m 7.39. 12.33.

n 13.36. Mat. 4.19. 16.24.

o 13.23.

p 13.25.

q 1 Kor. 15.6. Fil. 1.25.

r Mat. 16.28. 1 Kor. 4.5. 11.26. Isam. 2.5. 3.11. 22.7,12,20.

s 13.36. Mat. 4.19. 16.24.

t Seb. 9.30. 10.23. 11.1,12,29. 12.17. 14.2. 15.1,3,22,23. 16.40. 17.6,10,14. 21.7. 28.14. Mat. 23.8.

u 1 Joha. 3.2,14. 5.15,18,19,20. Joha. 19.35.

v 3 Joha. 12.

w 20.30.

x Amos 7.10.

y 2.6. Mark. 2.2.